Tuesday, January 21, 2014

BÀI THƠ CƯ TRẦN LẠC ĐẠO của Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam (1258 – 1308)

The Zen Master King Tran Nhan Tong 
BÀI THƠ CƯ TRẦN LẠC ĐẠO của 
Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam (1258 – 1308)
Sáng nay, một ngày rất lạnh nhưng đẹp trời. Có nắng vàng chim hót vang ca. Trời lạnh nhưng không lạnh như ở Miền Trung và Đông Bắc Hoa Kỳ hiện nay. Nghĩ mà thương và đồng cảm với đồng loại.  Vừa nộp xong điểm học nhiệm kỳ qua, nhận được một email của Ni Sư Thuần Tuệ,


"Hi anh Tâm Thường Định,
Khi nào tiện anh dịch dùm bài thơ của Sơ Tổ Trúc Lâm :
Ở đời vui đạo hãy tùy duyên,
Đói đến thì ăn, mệt ngủ liền.
Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm chớ hỏi thiền.
Đây cũng là một trong những nét tiêu biểu của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam.
Cám ơn anh nhiều.
Thuần Tuệ"
Là một bài thơ nổi tiếng của Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam thì mình làm sao dám mà dịch, nhưng nghĩ đến thế hệ kế thừa không biết đọc tiếng Việt và tấm lòng thương yêu nâng đỡ của Ni sư, nên mạo muội tạm dịch ra tiếng Anh để hiểu nghĩa của Tổ vậy. Bài thơ CƯ TRẦN LẠC ĐẠO như sau:
Cư trần lạc đạo thả tùy duyên.
Cơ tắc xan hề, khốn tắc miên.
Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch;
Đối cảnh vô tâm mạc vấn Thiền.
Theo bản dịch của ông cụ Võ Đình (Mai) và Công-Huyền Tôn-Nữ Nha-Trang thì được dịch:
Ở ĐỜI VUI ĐẠO
Ở đời vui đạo tuỳ duyên
Đói ăn mệt ngủ, tự nhiên dễ dàng
Ngọc châu nhà có sắn sàng
Đâu cần tìm kiếm ngoài đường luống công
Đối người đối vật dung thong
Tâm không vướng mắc là tông chỉ Thiền.
Rồi bằng tiếng Anh là,
TO LIVE IN THIS WORLD
In this world of dust
is enjoyment of the Way attained
by following the natural path
To eat when hungry, to sleep when weary
When at home are such treasures readily available
there is no need to hunt afar for them
Treating all and everything with a free heart
Is the essence of Zen. (Một Cành Mai, pg. 78)

Còn bản dịch của cư sỹ Nguyên Giác Phan Tấn Hải là:
Living amid dust and enjoying the way,  
you should let all things take their course.  
When hungry, just eat; when tired, just sleep.  
The treasure is in your house; don’t search any more.  
Face the scenes, and have no thoughts;  
then you don’t need to ask for Zen.


Rồi Ni Sư Thuần Tuệ bảo rằng có một bài dịch nữa, sát theo bản gốc Hán:
To enjoy the Way in worldly life, just live in harmony with what comes,
Eating when hungry, sleeping when weary.
There is treasure in our house, no need to search for it,
Dealing with all matters with no-mind mind, no need to ask about Zen.
Và nhờ "tổng hợp từ những bài dịch thành một bài sát bản dịch của Ôn Trúc Lâm".  
Vì thế, nên mới y giáo phụng hành. Xin mạn phép được dịch như sau:
In this earthly world, enjoy life as its natural way
When you are hungry, just eat; when you are weary, just sleep.
As in our house, or within us, there is already treasure
When facing countless scenes, no mind is the essence of Thiền (Zen).
Nhưng sau đó cũng chưa vừa ý lắm, nên đổi lại là


THE PEACEFUL PATH IN THIS LIFE
In this earthly world, enjoy life as its natural way
When you are hungry, just eat; when you are weary, just sleep.
As in our house and in us,
  there is no need to search for the treasure already within.
When facing countless situations, no mind is the essence of Thiền (Zen).

Và phần tiếng Việt, được dịch sau đây:
Sống đời vui đạo hãy tùy duyên
Khi đói thì ăn, mệt ngủ liền
Trong ta, nhà ở bao của quý
Muôn sự vô tâm, tông chỉ Thiền.

Tâm Thường Định


Tham khảo
1. Một Cành Mai - Võ Đình và Công-Huyền Tôn-Nữ Nha-Trang, NXB An-Tiêm, 2005.
2. Cư Trần Lạc Đạo (nguyên văn) - Thiền Sư Thích Nhất Hạnh - http://langmai.org/tang-kinh-cac/vien-sach/giang-kinh/trai-tim-cua-truc-lam-dai-si/cu-tran-lac-dao-phan-nguyen-van?set_language=vi
3. Bình Giảng Bài Thơ Phú của Đức Vua TRẦN NHÂN TÔNG - Hoà Thượng Thích Quảng Liên; http://www.tinhhanhbotat.org/vanhoc/tin5_cutranlacdao.htm
4. Trần Nhân Tông Đức Vua Sáng Tổ Một Dòng Thiền,  Nguyên Giác, http://thuvienhoasen.org/D_1-2_2-134_4-12424_5-50_6-1_17-39_14-1_15-1/

Friday, January 17, 2014

THE PEACEFUL PATH IN THIS LIFE

Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam (1258 – 1308) 
THE PEACEFUL PATH IN THIS LIFE 

In this earthly world, enjoy life as its natural way 
When you are hungry, just eat; when you are weary, just sleep. 
As in our house and in us, 
   there is no need to search for the treasure already within. 
When facing countless situations, no mind is the essence of Thiền (Zen). 


This is a poem that I translated from the famous Zen Master King Tran Nhan Tong 

Tuesday, January 14, 2014

MÙA XUÂN NHỚ THẦY TUỆ SỸ

Thầy Tuệ Sỹ - Photo: Chánh Pháp Số 26

MÙA XUÂN NHỚ THẦY TUỆ SỸ

Thầy là một bậc chân tu, một cao tăng thạc đức.
Thầy dày công đóng góp sâu rộng cho Phật Giáo
và văn học Việt Nam cũng như trên thế giới
Qua những công trình khảo cứu, văn thơ, dịch thuật,
Giảng giải Kinh, Luật, Luận, tư tưởng triết học Đông Tây
Thầy là thạch trụ, tòng lâm của Phật giáo Việt Nam
Nhưng đối với Thầy thì Có Không hay
"Đến đi vó ngựa mơ hồ
Dấu rêu còn đọng bên bờ mi xanh"
hay chỉ là "Hương tan trên dấu lặng
Giai điệu tròn lung linh"
Thầy mãi là: Bạch hạc vỗ cánh vô thanh
Qua sông không nhiễm tinh anh phách người.

Đã đăng ở cho báo Xuân Chánh Pháp Số 26

Saturday, January 4, 2014

THƯƠNG MẸ, THƯƠNG CẢ NHÂN SINH

Lời Dẫn.  
Bài thơ tưởng niệm này viết cho hai người Bác.  Một là người Bác họ bên quê nhà, Bác Năm Thức hiền thục và nhân ái.  Bác là người bạn thân của mẹ. Người thứ 2 là Bác Đặng Thị Rõ, pháp danh Nguyệt Sanh Phát.  Bác cũng là người bạn thân của Mẹ ở Sacramento và là Mẹ của người bạn thân trong gia đình.  Bác Nguyệt Sanh Phát hiền hoà, từ tâm, thương yêu gia đình và có lòng từ bi rộng lớn. Là một Phật tử Tại Gia Bồ Tát giới, Bác luôn mẫu mực trong từng lời nói và hành động của mình. Bác ra đi thật nhẹ nhàng và tự tại trong tiếng Kinh niệm Phật A Di Đà.  Ngưỡng nguyện mười phương Chư Phật, chư Đại Bồ Tát phóng quang tiếp độ Hương linh hai Bác 
Vãng sanh cực Lạc Quốc.

Lời Khánh tha thiết, "Mẹ về Cõi Phật" - Photo: Lê Minh Tuệ
THƯƠNG MẸ, THƯƠNG CẢ NHÂN SINH

‘Mẹ già như chuối Ba hương’
Như xôi gất đỏ như tương chao chùa
Thanh tao tinh khiết hương đưa
Tóc xanh nay bạc nắng mưa vô thường
Mẹ nay nằm xuống mà thương
Chúng con côi cút biết đường nào đi
Hy sinh từ thuở xuân thì
Tảo tần hôm sớm, củ mì thay cơm
Sống đời phúc hậu hương thơm
Dạy con lễ nghĩa sống thơm bạc ngàn
Mẹ đi như lá mùa sang
Như bình mình chớm sương tan không lường
Đến đi trong cõi sắc hương
Thong dong tự tại con đường Mẹ đi
Mẹ mênh mông cõi Từ Bi
Mây qua đỉnh núi thoát ly vô thường!
Thư Pháp: Võ Việt Tuấn

Thư Pháp: Võ Việt Tuấn



Wednesday, January 1, 2014

HOA RÂM BỤT (BÔNG BỤP) - Rose of Sharon (Hibiscus)

                                  Hoa Râm bụt (Hibiscus), Rose of Sharon. Photo: BXK

HOA RÂM BỤT (BÔNG BỤP)

Đi ngang vườn nhà em
Nụ cười nào vô sự
Thấy em không tư lự
Hát bài ca thiên thu

Vang vọng văn tư tu
Càng nhìn em càng đẹp
Cõi không bao giờ hẹp?
Sen búp ta cúi đầu!

Ôi loài hoa dâng Bụt
Hương và tánh không phai
Trong em cả bầu trời
Mây ngàn bay khắp lối

Đi ngang vườn nhà em
Nụ cười nào vô sự
Thấy em không tư lự
Hát bài ca thiên thu

Nghiêng tai nghe em hát
Ôi bài ca nhiệm mầu
Nghiêng tai nghe em hát
Ta cúi đầu lặng thinh.

Rose of Sharon,
một giống hoa Râm bụt/Dâm bụt (Hibiscus)