Lễ Đại Tường Thích Tuệ Sỹ
Một buổi chiều thơ nhạc thiền kỷ niệm hai năm ngày Hoà thượng Thích Tuệ Sỹ viên tịch đã diễn ra vào ngày 29/11/2025 trong một bầu không khí tôn nghiêm tại Tu Viện Đại Bi ở thành phố Westminster, Nam Cali. Chương trình có sự góp mặt của nhiều nhóm Phật tử ở Cali từ Bắc xuống Nam, cũng như nhiều người đến từ một số tiểu bang khác trên nước Mỹ, như nhà thơ Trần Trung Đạo từ tận Massachusetts xa xôi.
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ thế danh là Phạm Văn Thương, sinh năm 1946 tại Paksé, Lào. Huý thượng của ông là Nguyên Hạ Chứng, thuộc dòng thiền Lâm Tế đời thứ 44, pháp phái Liễu Quán đời thứ 10. Ông thị tịch ngày 24 tháng 11 năm 2023. Trong thời gian 79 năm trụ thế, ông đã đạt được 46 năm tuổi đạo, còn được gọi là hạ lạp, tức 46 mùa an cư kiết hạ của một vị xuất gia kể từ khi thọ giáo. Chỉ trong chừng ấy năm mà ông đã để lại cho đời, và đặc biệt cho dân tộc và Phật học Việt Nam, một kho tàng trí tuệ có thể nói là vô giá, với hàng trăm công trình dịch thuật, nghiên cứu, trước tác sâu sắc và quý báu.
Nói về tiểu sử của thầy Thích Tuệ Sỹ thì chắc chắn sẽ phải tốn rất nhiều trang giấy và thời gian. Nhưng như Sư cô Hạnh Thân viết: “với những gì Ôn để lại – những trước tác dịch phẩm, phục hưng lại công trình phiên dịch Đại Tạng Kinh Việt Nam mang tính hàn lâm quốc tế -- cũng như ân đức giáo dưỡng của Ôn đối với bao thế hệ học trò, ký ức về Ôn trong tâm thức chúng ta, có thể nói rằng ‘ngoài hư không có dấu chim bay’ là điều khả dĩ.” Độc giả nào muốn tìm hiểu thêm về Ôn có thể truy tìm trên Internet rất dễ dàng, và nếu bạn biết sử dụng AI thì còn nhanh nữa.
Trưởng ban tổ chức là Hoà thượng Thích Nguyên Siêu, chủ tịch hội đồng điều hành Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hoa Kỳ và Phó chánh thư ký Hội Đồng Hoằng Pháp. Đến từ San Diego, ông đã mở đầu phần diễn thuyết với bài “Tản Mạn Thi Ca Một Thời – Tuệ Sỹ”. Bài nói chuyện gần 30 phút của ông tuy có nhiều thông tin thú vị đáng biết, nhưng tiếc là nó chỉ được nói bằng tiếng Việt nên các vị Tăng Ni và học giả người nước ngoài có mặt hôm đó không thể theo dõi. Vả lại, nếu cho thêm phần phiên dịch sang tiếng Anh nữa thì chắc chắn nó sẽ chiếm gần hết buổi chiều hôm đó.
Trong số các diễn giả trong chiều thơ ấy có giáo sư Phil Stanley đến từ đại học Naropa University tại Boulder, Colorado. Ông là một dịch giả và học giả uyên thâm về Phật giáo Tây Tạng, chuyên dịch các kinh bản từ tiếng Tây Tạng sang tiếng Anh. Bài nói chuyện của ông, được phiên dịch tại chỗ bởi sư cô Hạnh Thân (trái), tuy ngắn gọn nhưng vô cùng súc tích. Trong bữa cơm chay sau lễ, người viết có dịp bắt chuyện với ông và được nghe ông tự sự: “Tôi chỉ là một người phi tôn giáo, nhưng rất yêu thích Phật pháp.”
Xen kẽ giữa các bài diễn thuyết là phần thi ca, gồm những bản nhạc thiền ca, đạo ca, do một số anh chị em Nam Bắc Cali đảm trách. Ngoài những bài nhạc phổ thơ Tuệ Sỹ còn có hai bài Đạo Ca của Phạm Duy và -- gây ngạc nhiên hơn cả, là một bài vọng cổ ngẫu hứng của Hoà thượng Thích Từ Lực, trụ trì chùa Phổ Từ ở Hayward,Bắc Cali. Người viết đặc biệt thích hai bài “Tôi Vẫn Đợi” (phổ thơ Tuệ Sỹ) và “Đôi Mắt Thần Tiên” (thơ Tâm Thường Định) tặng Thầy Tuệ Sỹ do nhạc sĩ Nguyên Quang (phải) phổ nhạc, bài thứ nhất do chính tác giả trình bày và bài kia do chị Hoài Thương (trái) hát.
Ngoài ra, bài Đạo Ca 1 “Quán Thế Âm” do chị Ái Phương hát mở đầu chương trình cũng rất hay. Nhưng ấn tượng nhất đối với người viết là bài Đạo Ca 2 “Đại Nguyện” do chị Hồng Hạnh đến từ San Diego trình bày, với một giọng hát mạnh mẽ nhưng mượt mà. Ban nhạc cây nhà lá vườn hôm đó tuy đơn sơ nhưng ngọt, với tiếng đàn violon của anh Đặng Tiến Kính (phải) và guitar thùng của anh Hùng Ngô (trái). Đáng tiếc là phần đọc thơ Tuệ Sỹ của anh Trần Trung Đạo cũng như một số nhạc phẩm khác đã bị cắt vào giờ chót do phần diễn thuyết chiếm hết thì giờ. Tuy nhiên, bài nói chuyện của Sư cô Khánh Năng, đệ tử 20 năm của thầy Tuệ Sỹ, hết sức chân tình và là điểm son của buổi chiều hôm ấy.
Buổi lễ cũng là dịp cho mọi người có cơ hội tiếp cận mấy chục tác phẩm của Tuệ Sỹ -- từ thơ ca, nghiên cứu, dịch thuật, cho đến bộ sách đồ sộ Đại Tàng Kinh Việt Nam gồm 41 quyển và hơn 100 đầu sách về Thầy, được mang tận từ Sacramento xuống. Thêm vào đó là những quyển sách về Tuệ Sỹ hay dịch thơ ông sang tiếng Anh của nhiều tác giả khác nhau. Nhìn ba dãy bàn dài đầy những đầu sách đủ loại, ta có thể hiểu được phần nào những cống hiến của Thích Tuệ Sỹ cho Phật giáo Việt Nam nói riêng, và văn chương, văn hoá Việt Nam nói chung. Thành thật cảm ơn các cư sĩ và các sư thầy, sư cô đã đóng góp công sức cho chương trình được thành công.
Là người có duyên được gặp Ôn Tuệ Sỹ một lần ở Sài Gòn năm 2001 và sau đó được Ôn nhờ dịch thơ sang tiếng Anh, khi nghe anh Bạch Xuân Phẻ, pháp danh Tâm Thường Định (phải), rủ xuống Nam Cali dự buổi lễ đại tường cho Ôn là tôi hoan hỉ nhận lời ngay. Và cũng nhờ cái duyên đó mà được gặp lại một số bạn cũ như anh Trần Trung Đạo (giữa), và kết bạn với một số bạn mới mà tôi biết mình còn muốn gặp lại – và chắc chắn sẽ gặp nếu hữu duyên. Chuyến đi từ Bắc xuống Nam Cali lần này thực sự là một câu chuyện nhân duyên đầy thi vị và nhiều bất ngờ, có thể viết thành truyện ngắn nếu có thì giờ. Một kỷ niệm không bao giờ quên.
Ian Bùi
No comments:
Post a Comment