Vũ Thanh - Tác giả ca khúc "Đắp Mộ Cuộc Tình" là ai?

Vũ Thanh - ảnh Nguyên Lương

Vũ Thanh - Tác giả ca khúc "Đắp Mộ Cuộc Tình" là ai?

Nguyên Lương

Một lần xem trên YouTube,  học cách săn sóc cây kiểng Bonsai từ một nghệ nhân người Hà Nội. Đang loay hoay bứng cây ra khỏi chậu, cắt bỏ rễ phụ, tỉa cành lá…rồi cho cây trở lại một chậu lớn hơn, bỏ đất mới vào che rễ, đắp thành ụ. Vừa làm anh ta vừa nói: Tôi đang "Đắp Một Cuộc Tình" cho cây Bonsai đây. Rồi anh ta nghêu ngao hát: "Từng thu thay lá, lá rơi đắp mộ cuộc tình, lá bay chất nặng tuổi đời, nhớ người ta rót ly này…". Giọng hát nhừa nhựa, lê thê anh nghệ nhân bắt chước cách hát của ca sĩ Quang Lập, người có chất giọng giống ca sĩ Trường Vũ, làm tội bật cười thích thú. Quang Lập đang rất nổi tiếng trong nước là một ca sĩ bụi đời, xốc xếch, cóc cần …nhưng riêng ca khúc Đắp Một Cuộc Tình trên YouTube anh đã có hơn 60 triệu lược người xem. Một con số kỷ lục cho một ca khúc mới và một ca sĩ mới nổi. Còn có bao nhiêu ca sĩ nam nữ nổi tiếng khác trình bày bài hát này rất thành công như Lê Sang, Randy… nhưng phải nói người có công đưa ca khúc này đến khán giả đầu tiên là ca sĩ Đan Nguyên, một người bạn của ca sĩ Quốc Khanh, con trai của nhạc sĩ Vũ Thanh, và cho tới hôm nay, theo tôi chưa ai hát ca khúc này hay, trầm buồn và có hồn hơn anh ca sĩ nhạc mùi này.

Tôi may mắn quen biết Vũ Thanh lần đầu qua ca khúc "Qui Nhơn Đôi Mắt Người Xưa" do Quốc Khanh trình bày cách nay gần 5 năm. Còn nhớ lần đầu nghe ca khúc này, tôi chết lặng vì cảm xúc. Chưa bao giờ được nghe một bài hát nào nói về quê hương Qui Nhơn của tôi với tất cả những kỷ niệm cũ thời còn trẻ lại hay đến thế. Tìm hiểu, tôi mới biết thêm về tác giả Vũ Thanh. Viết nhạc với  anh chỉ là nghề tay trái, anh thích người ta gọi anh là nhà văn, nhà thơ hơn. Vũ Thanh đã cho xuất bản hai tác phẩm tiểu thuyết lịch sử đồ sộ dài gần 2000 trang mỗi bộ: Én Liệng Truông Mây và Nhất Thống Sơn Hà. Vũ Thanh còn có một tập trường thi Hòn Vọng Phu và những ca khúc khá nổi tiếng khác như Mẹ Ơi (do Quốc Khanh trình bày), Phượng Vĩ (Hồ Hoàng Yến), Tình Sử Huyền Trân (Hoàng Thục Linh), Phải Chi Em Lấy Chồng Xa (Lê Sang-Diễm Thùy)… Không chính thức nhận mình là nhạc sĩ nhà nghề, cũng không sáng tác nhiều, nhưng bài nào Vũ Thanh viết ra đều được đón nhận nhiệt liệt. Đúng vào lúc cả nước, từ Nam ra Bắc ai cũng thích hát nhạc Boléro, nhạc sĩ Vũ Thanh đánh vào  tâm lý người nghe họ thích những bài hát dễ hiểu, dễ trình bày, và dễ gây cảm xúc mạnh. Lâu nay, nói về nhạc Bolero, ai cũng nghĩ ngay những tác giả nổi tiếng trước năm 75 như nhạc sĩ Trúc Phương, Thanh Sơn, Vinh Sử, Lam Phương, Duy Khánh…nhưng sau 75 ít ai sáng tác thể loại nhạc này, và khán giả thường mỉa mai đây là loại nhạc sến.

Bỡi thế, khi Đắp Mộ Cuộc Tình tung ra, mọi người say sưa hát, tò mò tìm nghe vì ca từ trong bài hát như lời một bài thơ tuyệt đẹp, một tuyệt tình thư, một của người nam nhớ về người nữ đã không còn chung đôi của đời mình. Họ có duyên gặp nhau nhưng có phận để ở bên nhau. Sau hai mươi năm người thanh niên lụy tình năm nào, mỗi lần cầm ly rượu trên tay là Nhớ Người Ta Rót Ly Này. Anh say tình, say rượu hay tỉnh táo mà vẫn nghĩ mình say để cố nhớ, hay cố quên hình bóng một thời. Ai lớn lên, trước khi lập gia đình, ít nhiều cũng có những mối tình xanh như khúc hát như trong lời bài hát. Có những mối tình chợt đến chợt đi. Có những mối tình hai mươi năm mà say hoài sầu không vơi. Là một nhà văn, nhà thơ, từng câu chữ trong các tác phẩm âm nhạc của Vũ Thanh sử dụng rất chọn lọc, tinh tế và không lẫn vào đâu, vào ai. Ca từ của Vũ Thnah tha thiết, nhẹ nhàng, trữ tình nhưng thật sâu lắng. Nghe một lần là nhớ, nhớ rồi cứ lẩm nhẩm hát đi hát lại thành thuộc lòng.  Vũ Thanh viết nhiều về kỷ niệm, về những mối tình không vẹn, những mơ ước chưa thành và những hoài bảo không nguôi.  Anh viết cho thế hệ chúng ta, thế hệ của bao đổ vỡ, tang thương. Cái gì trên đời này có cũng đều có thể mất và quên đi, duy chỉ có tình yêu là bất tử, nhất là tình yêu không trọn, không đến được với nhau nên nhớ tới suốt đời.

Vũ Thanh, tác giả bài hát Đắp Mộ Cuộc Tình, không phải là cố nhạc sĩ nổi tiếng Vũ Thanh - Hà Nội (1933-1997) lại càng không phải là nhạc sĩ Vũ Thành (1926-1987) như mọi người trong nước vẫn nghĩ. Vũ Thanh, tên thật là Võ Thanh Quang, sinh năm 1956 ở Qui Nhơn, từng theo học trường TH Cường Để, và đang sống tại Florida, Hoa Kỳ. Vũ Thanh có cuộc sống rất kín đáo, không thích tự quảng cáo mình và không thích nói nhiều về mình. Các ca khúc của anh viết ra với mục đích là giúp cho con trai ca sĩ Quốc Khanh, và con dâu ca sĩ Hoàng Thục Linh có bài mới để diễn. Anh cũng không đăng ký bản quyền hết các tác phẩm nên lâu nay ai muốn hát, muốn làm Video về những ca khúc của anh, anh không cấm họ. Hiện tại trên YouTube có hơn 900 videos của các ca sĩ nghiệp dư có, nhà nghề có… trình diễn bài này, dưới nhiều hình thức khác nhau. Trong nước, những trung tâm ca nhạc lớn và những ca sĩ tên tuổi cũng góp phần đưa ca khúc đã nóng lại càng nóng hơn, đến mọi nẻo đường đất nước, trong một thời gian ngắn, như một hiện tượng chưa bao giờ xảy ra trước đây. Trong các tụ điểm Karaoke lớn trong nước đều có phiên bản bài hát này dành cho khách hát cho nhau nghe. Ngoài đường phố, từ những chiếc xe kẹo kéo, anh hát rong, những quán nhậu bên đường, trong nhà, đám ma, thậm chí đám cưới… đau đâu, nơi đâu chúng ta cũng có thể nghe thấy ca khúc đang được giới mộ điệu gọi là “quốc ca” này vang lên.

Nói chuyện với Vũ Thanh, tôi hỏi anh lấy hứng ở đâu mà viết được một ca khúc phải lòng nhiều người nghe đến thế. Anh bảo: Vũ Thanh sáng tác bài Đắp Mộ Cuộc Tình năm 2006, phỏng theo một đoạn thơ trong bản Trường Ca Qui Nhơn Đôi Mắt Người Xưa và đã đăng ký tác quyền ở Hoa Kỳ năm 2009 dưới tên "Cuộc Rượu Hai Mươi Năm". Trong trường ca Qui Nhơn Đôi Mắt Người Xưa có tất cả 5 bản nhạc và 800 câu thơ. Vũ Thanh đã dựa vào những câu thơ như sau, để lấy ý viết thành ca khúc Đắp Mộ Cuộc Tình:

…Em ở đâu, em hỡi em ở đâu?

Nghe chăng tiếng Thu sầu rơi mấy độ

Thu nức nở khóc cho ngày tương ngộ

Trải lá vàng đắp mộ cuộc tình xanh

…

Giờ cách biệt mới hay vì định mệnh

Định mệnh khắc khe xô em rời bến

Định mệnh đẩy đưa ta đến nơi đây

Duyên lỡ làng còn lại những đêm say

Say chẳng phá sầu xây thành khói dựng

Từng Thu thay lá, lá xanh, lá rụng

Lá rụng quanh sân, lá rụng bên trời

Có bao giờ em nhặt lá rơi

Cho ta gởi những lời ca thống thiết

….

Năm 2013, ca nhạc sĩ Quốc Khanh viết hòa âm cho ca sĩ Đan Nguyên thu âm ca khúc này và xin phép tác giả đổi tên thành "Đắp Mộ Cuộc Tình" cho thích hợp với giòng nhạc mùi đang được ưa chuộng khắp nơi. Và từ đó, Đắp Mộ Cuộc Tình trở thành một top hit, một hiện tượng trong làng nhạc Việt Nam, trong nước và cả hải ngoại.

Tôi đã có viết giới thiệu Vũ Thanh nhà văn qua hai tác phẩm Én Liệng Truông Mây, Nhất Thống Sơn Hà và nhà thơ qua tác phẩm trường thi Hòn Vọng Phu, nay viết bài này giới thiệu Vũ Thanh là một nhạc sĩ, mới biết thêm anh là một người rất đặc biệt, rất đa tài. Ca sĩ  Quốc Khanh thừa hưởng gen di truyền của Bố, đã truyền từ bao đời trong một gia đình danh giá, coi trọng con chữ và nghệ thuật. Vũ Thanh chơi guitar rất hay và thổi kèn harmonica xuất sắc. Anh say mê nghiên cứu lịch sử văn hóa và đạo Phật để tương lai sẽ viết những bộ trường thiên tiểu thuyết về sự tích Mỵ Châu-Trọng Thủy, về Huyền Trân Công Chúa… Trong con người ít nói ấy chứa đựng bao nhiêu hoài bão và tâm tư. Mỗi tác phẩm văn chương của anh là một thông điệp, thông điệp cho dân tộc Việt hiểu và cho thế giới biết về một qúa khứ huy hoàng và một tương lai rộng mở nếu ta biết cùng nhau đoàn kết xây dựng đại cuộc. Viết nhạc tình để tự an ủi khi buồn, khi say nhưng những lúc tỉnh táo nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ Vũ Thanh trong tim óc tràn đầy hy vọng cho một ngày mai tươi sáng. Anh thường bảo: "Chẳng lẽ ta đâu mãi thế này".

Viết bài này về tác giả Vũ Thanh và bài hát Đắp Mộ Cuộc Tình tôi không có mục đích làm cho nóng lên những gì đang rất nóng trong dư luận. Tôi chỉ xin những ai đã viết bài đăng trên Wikipedia gán cho hai nhạc sĩ qua cố Vũ Thanh và Vũ Thành là tác giả ca khúc Đắp Mộ Cuộc Tình thì đính chính lại cho đúng để mọi việc được minh bạch trong tinh thần văn nghệ.

Viết xong tôi tự thưởng cho mình một ly vang đỏ vì chợt nhớ đến một câu trong bài hát: Nhớ Người Ta Rót Ly Này, và các bạn cũng thế nhé.

Nguyên Lương

Horsham, PA tháng 12, 2017

Vũ Thanh - ảnh Nguyên Lương