Showing posts with label Phùng Quán. Show all posts
Showing posts with label Phùng Quán. Show all posts

Friday, November 3, 2023

PHÙNG QUÁN, 1957: LỜI MẸ DẶN

                        LỜI MẸ DẶN

 

Tôi mồ côi cha năm hai tuổi

Mẹ tôi thương con không lấy chồng

Trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải

Nuôi tôi đến ngày lớn khôn.

 

Hai mươi năm qua tôi vẫn nhớ

Ngày ấy tôi mới lên năm

Có lần tôi nói dối mẹ

Hôm sau tưởng phải ăn đòn.

Nhưng không, mẹ tôi chỉ buồn

Ôm tôi hôn lên mái tóc

- Con ơi

trước khi nhắm mắt

Cha con dặn con suốt đời

Phải làm một người chân thật.

- Mẹ ơi, chân thật là gì?

Mẹ tôi hôn lên đôi mắt

Con ơi một người chân thật

Thấy vui muốn cười cứ cười

Thấy buồn muốn khóc là khóc.

Yêu ai cứ bảo là yêu

Ghét ai cứ bảo là ghét

Dù ai ngon ngọt nuông chiều

Cũng không nói yêu thành ghét.

Dù ai cầm dao doạ giết

Cũng không nói ghét thành yêu.

 

Từ đấy người lớn hỏi tôi:

- Bé ơi, Bé yêu ai nhất?

Nhớ lời mẹ tôi trả lời:

- Bé yêu những người chân thật.

Người lớn nhìn tôi không tin

Cho tôi là con vẹt nhỏ

Nhưng không! những lời dặn đó

In vào trí óc của tôi

Như trang giấy trắng tuyệt vời.

In lên vết son đỏ chói.

 

Năm nay tôi hai mươi lăm tuổi

Đứa bé mồ côi thành nhà văn

Nhưng lời mẹ dặn thuở lên năm

Vẫn nguyên vẹn màu son chói đỏ.

Người làm xiếc đi dây rất khó

Nhưng chưa khó bằng làm nhà văn

Đi trọn đời trên con đường chân thật.

Yêu ai cứ bảo là yêu

Ghét ai cứ bảo là ghét

Dù ai ngon ngọt nuông chiều

Cũng không nói yêu thành ghét

Dù ai cầm dao doạ giết

Cũng không nói ghét thành yêu.

 

Tôi muốn làm nhà văn chân thật

chân thật trọn đời

Đường mật công danh không làm ngọt được lưỡi tôi

Sét nổ trên đầu không xô tôi ngã

Bút giấy tôi ai cướp giật đi

Tôi sẽ dùng dao viết văn lên đá.


(PHÙNG QUÁN, 1957)

 

MOTHER’S RECOMMENDATION

 

I was an orphan of my father at the age of two 

My mother loved me and did not remarry 

Growing mulberry, raising silkworms, weaving cloth 

She raised me to my adulthood. 

 

The last twenty years I still remember 

One day, when I was five 

I lied to my mother 

I thought right after she would spank me

But no, my mother was just sad 

Hugging me and kissing my hair 

- Little boy 

Before closing his eyes 

Your father told you to be 

all your life a truthful person. 

- Mom, what is a truthful person? 

My mother kissed my eyes 

- Son, a truthful person 

When happy and wanting to laugh, will laugh 

When sad and wanting to cry, will cry 

To love someone will keep saying love 

To hate someone will keep expressing hate 

And to whoever is sweet-talking and flattering 

He will not express love instead of hate

And even if whoever wields a knife and threatens to kill

He will not turn hate into love. 

 

From there, when adults asked me: 

"Young boy, who do you love the most? 

I remembered what my mother said, and I replied: 

"I love truthful people. 

The adults looked at me in disbelief 

Thinking that I was a little parrot 

But no! Those words imprinted on my mind 

Like on a marvelous blank page 

With red lipstick remnant. 

 

I am twenty-five years old this year 

The orphan turned to be a writer 

But what my mother recommended me when I was five 

Stays as an indelible mark of the red lipstick color 

 

It is difficult for the circus acrobats to rope-walking 

But not as hard as being a writer

Walking a lifetime on the path of truth 

To love someone will keep saying love 

To hate someone will keep expressing hate 

And to whoever is sweet-talking and flattering 

He will not express love instead of hate

And even if whoever wields a knife and threatens to kill

He will not turn hate into love. 

 

I want to be a truthful writer 

Truthful for life 

The honey of fame does not sweeten my tongue 

Lightning on my head does not knock me down 

Pen and paper stolen away 

I will use a knife to write on the stone 

 

(LUU NGUYEN DAT, Translation, 2023)

 

 

RECOMMANDATION D’UNE MÈRE

 

A deux ans, je devins orphelin de père

M'aimant, ma Mère ne s'était jamais remariée

Cultivant mûriers, élevant vers à soie, tissant la toile

elle m'élevait ainsi jusqu'à l'âge adulte.

 

Vingt ans auparavant je me souviens encore

Ce jour-là, à cinq ans, j’ai menti à ma mère

le lendemain, je pensai être puni

Mais non, elle ne montrait que tristesse

me serra et embrassa mes cheveux

- Mon petit, avant de fermer les yeux 

ton père te recommandait que tout au long de ta vie

tu te dois d’être un homme honnête, fiable de vérité

- Oh Mère! Que veut dire honnête, fiable de vérité?

Ma mère embrassa mes yeux

- Mon fils, une personne honnête, fiable de vérité

Quand heureuse et voulant rire, rira de bon coeur

Quand triste et voulant pleurer, pleurera toutes larmes

Quand aimer quelqu’un osera déclarer aimer

Quand haïr quelqu’un osera dire haïr

Et en dépit des paroles mielleuses qui flattent

s'abstiendra de dire aimer au lieu de haïr

Qu'importe couteau branlant et menace de mort

ne changera pas la haine en amour

 

Des adultes depuis me posaient cette question:

Garçon, qui aimes-tu le plus?

Me rappelant les paroles de ma mère, je répondis:

- j'aime les personnes honnêtes et fiables de vérité.

Incrédules, ces adultes pensaient que j’étais un petit perroquet

Mais non! les recommandations maternelles étaient imprimées dans mon esprit

Comme sur une merveilleuse page blanche

imbibée de marque ardente de rouge à lèvres écarlate. 

 

Cette année j'ai vingt-cinq ans

l'orphelin est devenu écrivain

Mais les avis maternels reçus à cinq ans

gardent indélébile leur marque de rouge écarlate.

Il est déjà bien difficile pour le funambule de marcher sur la corde raide

Plus ardu encore que d'être un écrivain 

Contraint la vie durant de marcher sur le chemin de la vérité.

Quand aimer quelqu’un on osera déclarer aimer

Quand haïr quelqu’un on osera dire haïr

Et en dépit des paroles mielleuses qui flattent

On s'abstiendra de dire aimer au lieu de haïr

Qu'importe couteau branlant et menace de mort

On ne changera pas la haine en amour

 

Je veux être un écrivain honnête

Fiable de vérité pour la vie

Le miel des honneurs ne ramollira pas ma langue

La foudre explosant sur ma tête ne m’assommera pas

Ma plume et mon papier confisqués

Du couteau et sur la pierre, je graverai mes mots.

 

(LUU NGUYEN DAT, Traduction, 2023)