THÂN GIÁO: Có thể là một Giải pháp cho Tất cả - A young Buddhist perspective

Một trong những thành công của Trại huấn luyện Anoma Ni Liên Tuyết Sơn của Miền Liễu Quán - Photo: BXK

THÂN GIÁO: CÓ THỂ LÀ MỘT GIẢI PHÁP CHO TẤT CẢ

(A YOUNG BUDDHIST PERSPECTIVE)

 

Đ

ạo Phật đã tồn tại và phát triển hơn 2600 năm kể từ khi Đức Phật giác ngộ lúc 35 tuổi. Giáo lý của Ngài được đặt trên nền tảng Từ bi và Trí tuệ qua sự chứng nghiệm của Ngài. Thân giáo là bài pháp vô giá và công dụng nhất mà Ngài đã sống và truyền đạt. Thân giáo là lối hành xử trong đời sống hằng ngày. Sự tiến hóa và hòa bình của nhân loại một phần lớn là nhờ nơi giáo lý giác ngộ rốt ráo của Ngài. Ngày nay, Đạo Phật vẫn là những giải pháp cho nhân loại. Sau đây là bảy phương cách như là giải pháp của Đạo Phật cho quê hương Việt Nam hôm nay và ngày mai.

1. Thiết lập một mindset (tâm/tư duy) thánh thiện

Đầu tiên chúng ta cần có một tư tưởng, một tầm nhìn đúng theo tinh thần Chánh Kiến của nhà Phật. Thánh thiện là những suy nghĩ, lời nói và hành hoạt lợi người, lợi mình ngay trong hiện tại và cho cả tương lai. Thầy Thích Minh Đạt, viện chủ Chùa Quang Nghiêm thường dạy: “Một bác sỹ, một nha sỹ mắc lỗi lầm có thể giết chết một người, nhưng một nhà giáo dục mắc lỗi lầm có thể giết chết cả nhiều thế hệ.” Mà chúng ta, những Phật tử, đều là những nhà giáo dục, vì không sớm thì muộn chúng ta là thầy là cô, là chồng là vợ, là ông là bà v.v... Tuy nhiên, theo những nhà nghiên cứu Hoa Kỳ, tất cả những nhà lãnh đạo giỏi cần có một mindset (lối tư duy) thánh thiện.

Nhưng mindset không thôi vẫn chưa có đủ, chúng ta cần phải có một skillset (hành trạng). Mà thêm skillset vẫn chưa đủ, chúng ta cần phải có một toolset (công cụ). Ví dụ: Một người Huynh trưởng tốt trong GĐPT cần có một mindset “trên cầu học đạo, dưới dìu dắt đàn em”, sau đó còn phải có những hành trạng, kỹ năng chuyên môn, nhưng cũng cần có công cụ, “đồ nghề” để sinh hoạt.

2. Thấu rõ nguyên lý nhân duyên, nghiệp quả

Có thể nói, tất cả những gì chúng ta có hôm nay là do nhân duyên nghiệp của quá khứ và kết quả tương lai đều tùy thuộc vào những hành động, lời nói và suy nghĩ của chúng ta ngay hiện tại. Hiểu rõ nguyên lý này giúp ta thiết kế (design) vận mạng và tương lai của chính mình. You’re in control of your destiny (Bạn đang kiểm soát vận mệnh chính mình), nói một cách khác là: You are your own creator. (Bạn là người sáng tạo của cuộc sống riêng mình). Như Phật dạy: “Nhân nào quả ấy.”

3. Sống tốt với quanh mình trước

Thánh Mahatma Gandhi có nói: “Chúng ta là những thay đổi mà mình hằng mong muốn.” Tất cả thay đổi đều bắt nguồn từ cá nhân rồi đến gia đình, sau đó lan rộng đến cộng đồng và xã hội. Ví dụ: Ở đâu cũng vậy, đều có rác hết. Nếu chúng ta ý thức được, thì sẽ tự động dọn dẹp ngay cho đẹp mắt và bớt hại đến môi sinh. Nói gần hơn, trong nước ta, nhu cầu về tâm linh ngày càng nhiều mà thiếu nhân sự để giúp đỡ đồng bào, nhất là ở những vùng sâu vùng xa. Phật giáo chưa đáp ứng được tại quê nhà, mà cũng có một số ít Tăng Ni đi hóa duyên ở nước khác trong khi Ngũ Minh Pháp và nhất là Thanh Minh của mình chưa có. Hoằng dương chánh pháp trên xứ người chỉ có thể hiện hữu nếu Tăng Ni thành thạo ngôn ngữ nước đó. Hay nói một cách khác là chúng ta phải có đầy đủ ba yếu tố: Bi-Trí-Dũng (Compassion-Wisdom-Courage), hay theo các doanh nhân hay nói là kiến thức, thái độ, và kỹ năng chuyên môn (Knowledge - Attitude - Skill.)

4. Đồng lợi - Lợi người, lợi mình (Mutual Respect/Benefit)

Tất cả các việc làm đều đặt trên nền tảng từ bi, trí tuệ, dũng mãnh và kiên trì để lợi người, lợi mình. Nếu chúng ta ý thức được sự thành công của kẻ khác chính là của mình, sự đau khổ hay thất bại của kẻ khác là của ta, thì ta đã tạo được sự cảm thông, đùm bọc và tương thân tương ái. Đi xa hơn, chúng ta nên ý thức rằng: Lợi ích và quyền lợi của mình là lợi ích và quyền lợi của gia đình ta, của tổ chức ta, của giáo hội ta, của đất nước ta. Hay nói một cách khác, ở nơi đâu tất cả cán bộ các cấp hay nhân sự của tổ chức đặt quyền lợi chung trên quyền lợi cá nhân thì nơi đó sẽ phát triển tốt đẹp và nhanh chóng.

5. Có mặt cho nhau - (Presencing as in the Theory U)

Ca dao Việt Nam có câu. “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại thành hòn núi cao” hay là “một cánh én không làm nên mùa xuân”. Chúng ta cần phải có mặt và tưới tẩm những hạt giống tốt cho nhau. Hay nói theo Glasl, Lemson và Scharmer trong Lý thuyết U thì mình:

1) Liên kết cụ thể ý thức của trưởng nhóm / lãnh đạo với kết quả công việc của họ.

2) Kế hoạch có hệ thống qua sự quan sát, hiểu biết và đồng thuận ra quyết định của cá nhân và tập thể.

3) Đổi mới là không thể thiếu.

4) Hoạch định chính sách (như việc xây dựng các nguyên tắc thiết kế có ý thức cho tổ chức) được kết nối và thích hợp với tầm nhìn đã đồng thuận.

5) Liên hệ để phát triển cá nhân và tổ chức.

Nói tóm lại, làm việc và nuôi dưỡng cho nhau là sự cần thiết để thăng hoa. Hay nói theo Michael Fullan trong Sáu Bí quyết Thay đổi thì đó là:

1) Thương yêu đùm bọc nhân viên/cấp dưới của mình;

2) Kết nối đồng nghiệp với mục đích;

3) Xây dựng tiềm năng là ưu thế;

4) Học hỏi là công việc;

5) Quy tắc chung phải minh bạch và

6) Học hỏi từ hệ thống chính mình.

Nói chung, chúng ta cần phải làm tròn trọng trách và chức năng của chính mình trong gia đình và trong mọi tổ chức.

6. Sức mạnh của đoàn kết (Collaboration with other organizations for sustainable change)

Cộng tác với các tổ chức, hội đoàn có tầm nhìn xa và có giá trị cốt lõi thánh thiện để thay đổi cuộc sống của quần sinh. Các cuộc cách mạng lớn đều cần một sự đoàn kết. Sự thay đổi trong đạo Phật cũng vậy, cần sự tương thân tương trợ lẫn nhau. Sức mạnh của tổ chức và networking là cần thiết để tạo ra các thay đổi cho bây giờ và mai sau.

7. Hành giả - Be a Buddhist Practitioner

Trong cuộc đời Đức Phật, bài pháp quý giá và hữu dụng nhất là thân giáo mà chính Ngài đã sống và truyền đạt. Thân giáo hay cách hành xử trong đời sống hằng ngày của Đức Phật là kim chỉ nam trong cuộc sống của chúng ta. Còn kinh luật luận chỉ là phương tiện. Nói rộng ra, kinh điển là những gì Đức Phật muốn dạy cho chúng sinh, mà mục đích tối hậu là gì chúng ta đều đã biết. Vậy xin hãy là một hành giả xứng đáng. Như Thầy Thích Đạo Quảng, một vị Tăng tài trẻ tại hải ngoại có dạy: Mỗi người chúng ta có ba cuộc sống: cuộc sống cá nhân (private life), cuộc sống công cộng (public life), và cuộc sống tâm linh (spiritual life). Khi chúng ta có cuộc sống tâm linh, chúng ta có tất cả ba cuộc sống vừa kể. Vậy, chúng ta hãy cùng thực hành sự giáo dưỡng của Đấng từ phụ Thích Ca Mâu Ni bằng thân giáo, khẩu giáo và ý giáo của Ngài.

Kết luận

Với sự phát triển kỹ thuật và kinh tế ngày càng nhanh so với phát triển tâm linh. Mỗi người con Phật, dù là xuất gia hay tại gia, trai hay gái, già hay trẻ, trong tổ chức GĐPT hay không, đều phải học và thực hành cách chuyển hóa. Sửa chữa những vụng về, những tập khí không tốt để chúng ta từng bước hướng thiện. Ngoài ra, chúng ta cần phải nhiệt thành, làm tròn trách nhiệm và chức năng của mình trong mọi hoàn cảnh. Nếu là nhà lãnh đạo uyên bác thì cần phải có Ngũ Minh Pháp trong nhà Phật hoặc bốn loại thông minh ở đời: Mental Intelligence - Physical Intelligence - Emotional Intelligence and Spiritual Intelligence. Thông minh về tâm thần, Thông minh về vật lý, Thông minh về cảm xúc/trí tuệ, và Thông minh về tâm linh.

Nói chung, chúng ta phải “tu thân”. Mà trước khi “tu thân” thì chúng ta phải “thành ý và chánh tâm”, (là thực hành từ bi và trí tuệ) để rồi “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ” vậy. Sau cùng, xin mượn lời khuyên của Thầy Thích Minh Đạt đã cho người viết như lời cuối cho bài tham luận này: Muốn trở thành một lãnh đạo tốt, nên cần có ba yếu tố sau:

1. Thành thật với chính mình - không vì tư lợi.

2. Thành thật với mọi người - nói sao làm vậy - lời nói đi đôi với việc làm.

3. Tha thiết, thành thật trong mọi công việc mà mình đề xuất.

Tâm Thường Định

Tham Khảo:

·        1. Covey, S. (2004). The 8^th Habit: From Effectiveness to Greatness. New York: Free Press

·        2. Senge, P., et. al. (2005). Presence: Exploring Profound Change in People Organizations, and Society. New York: Currency Doubleday.

·        3. Senge, P. et al. (2010), The Necessary Revolution: Working together to create a sustainable world, New York: Broadway Books.

·        4. Thích, Đạt M. (2011). Góp Nhặt Lá Rơi. Stockton, CA. Chùa Quang Nghiêm.

·        5. Thích, Hạnh N. (2007). The Art of Power. New York: HarperOne.

·         

RỪNG ĐÊM

RỪNG ĐÊM
  Tặng chị Sáu - BKP

Rừng khuya linh động
Nỉ non côn trùng
Mịt mùng sương khói
Róc rách suối ca

Rừng khuya linh động
Lung linh ngàn sao
Chân nguyên thuở nào
Thiên nhiên ưu tú

Rừng khuya linh động
Gấu đen tìm mồi
Mộng đẹp đôi môi
Bồng lai tiên cảnh


Rừng khuya linh động
Lạnh buốt rừng thông
Ngọn lửa ấm lòng
Hòa trong tĩnh mịch

Rừng khuya linh động
Vi vu sắc không
Thái hư huyền ảo
Tiếng vọng vô thường.

Calaveras Big Tree National Forest
The night of September 2nd, 2011.

Bạch X. Phẻ

THỨC DẬY ĐI TUỔI TRẺ VIỆT NAM

                         Ảnh - Xuống đường kêu gọi đoàn kết dành lại HS, TS - July 12

THỨC DẬY ĐI TUỔI TRẺ VIỆT NAM

           Tặng những người trẻ bất khuất trong nước.

Nghe đâu tiếng gọi Trường Sa

Nghe đâu xả tắc sơn hà dẫm lên

Hoàng Sa, Bản Giốc thác ghềnh

Trao về phương Bắc một tên hung tàn

Nay bạo lực lại nghênh ngang

Xâm lăng biển Việt cơ hàn ngư dân *

Ôi tuổi trẻ hãy dấn thân

Nói lên tiếng nói người dân quê mình

Với khối óc lại nặng tình

Trái tim yêu nước nghĩa tình quốc gia

Việt Nam bất khuất sơn hà

Đấu tranh xây dựng nước nhà phồn vinh.

06/2011

* lại thêm một vụ hà hiếp ngư dân bởi tàu 'nước ngoài'
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2012/07/120719_camau_ship.shtml

GIỚI THIỆU THI PHẨM: MẸ, CẢM XÚC VÀ EM CỦA BẠCH XUÂN PHẺ - Trần Kiêm Ðoàn

GIỚI THIỆU THI PHẨM:

MẸ, CẢM XÚC VÀ EM

CỦA

BẠCH XUÂN PHẺ

Trong những giai thoại văn học Ðông- Tây nổi tiếng của thế giới văn chương, những giai thọai được nhắc đến nhiều nhất là thái độ vô tình, có khi đến độ khước từ và vùi dập, của thế hệ văn bút đàn anh đối với tác giả đàn em lần đầu mới nhập cuộc.  Những thi sĩ tài danh Việt Nam như Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Nguyễn Nhược Pháp… hay những tác giả lớn của nền văn học thế giới như Appolinaire, Kafka, Eliot… cũng từng bị các ông chủ báo ném những sáng tác đầu tay vào sọt rác. Tình cờ có người nhặt được mới khám ra đó là những “mớ rác” của thiên tài!

Bởi vậy, bất cứ một thái độ vội vàng hay chủ quan nhận định nào dành cho một tác phẩm thi ca, nhất là một tác phẩm đầu tay đều rất dễ phiến diện.  Tôi thường tự nhắc mình phải ghi nhận điều nầy một cách nghiêm túc khi đọc thơ.  Và cũng với tinh thần cẩn trọng như thế tôi mở từng trang bản thảo tập thơ “MẸ, CẢM XÚC VÀ EM” của Bạch Xuân Phẻ ra đọc.

Với nghệ thuật, nhất là văn học nghệ thuật, thi ca là một lãnh vực mang tính huyền thọai nhiều nhất vì thơ và người làm thơ xuất hiện giữa đời vừa hiện thực vừa ảo ảnh.  Thơ vần vũ như hải triều nhưng thơ cũng bay lãng đãng như sương như khóị Những cảm xúc và ngôn từ trong Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu, Phong Kiều Dạ Bạc của Trương Kế, Trường Tương Tư của Lý Bạch, Dưới Cầu Mirabeau của Appolinaire, La Lac của Lamartine, Ðôi Mắt Người Sơn Tây của Quang Dũng, Tinh Huyết của Hàn Mặc Tử… là những hạt ngọc thơ của nhân loạị  Cho nên người đời sau làm thơ không phải là những người đi tìm lại dấu vết những hạt ngọc đó mà là kẻ lên đường sáng tạo những viên ngọc mới cho thi cạ

Với một tinh thần trân quý dành cho thơ, tôi đọc những sáng tác văn chương của những cây bút trẻ Việt Nam tại hải ngọai, mà đặc biệt là Hoa Kỳ với sự thích thú của một người đang lang thang trong khu rừng chữ nghĩa với ước mong thấy được một vài bóng dáng của viên ngọc lạ thi cạ  Ðọc thơ, bình văn của tuổi trẻ Việt Nam tại Mỹ, trước hết, người đọc cần đặt người làm thơ và tác phẩm vào bối cảnh thực tế của nó.

Bạch Xuân Phẻ và tác phẩm đầu tay “MẸ, CẢM XÚC VÀ EM” là một trường hợp điển hình.  Với một ít vốn liếng tiếng Việt mang theo tới xứ người ở vào lứa tuổi học trò, Phẻ đã tự trau giồi để giữ gìn và phát huy tiếng mẹ đẻ của mình song song với chương trình học hành và sinh hoạt với bạn bè, xã hội xung quanh hoàn toàn bằng tiếng Anh.  Suốt những năm dài đằng đẵng trên ghế nhà trường của bậc trung học và đại học Mỹ, cho đến khi tốt nghiệp đại học ra làm giáo sư khoa học tại trường trung học Mira Loma, dù tiếng Việt không hề có một cơ hội nào góp mặt với chương trình học và dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh, nhưng Phẻ đã âm thầm nuôi dưỡng ngôn ngữ mẹ đẻ trôi chảy luân lưu trong tâm trí của mình.  Xa hơn thế nữa, Phẻ đã chọn cho mình một con đường muôn lần gian khó hơn, so với một người biết tiếng Việt bình thường:  Ðó là LÀM THƠ  !

         Thơ của Phẻ trong “MẸ, CẢM XÚC VÀ EM” là cả một vườn thơ trong sáng.  Sự trong sáng giao hòa trên cả ba khía cạnh:  Ngôn từ, ý tưởng và nhạc điệụ

Người yêu thơ sẽ có cơ hội tiếp cận với tác giả một cách nhẹ nhàng, nhưng cũng đầy ấn tượng của cảm xúc và nghệ thuật qua gần 150 bài thơ vừa minh họa, vừa diễn cảm, vừa phân tích và cũng vừa nói lên thái độ sống của Phẻ về cha mẹ, về quê hương và dân tộc.  Phẻ đã biểu cảm được tình cảm thiết tha mà không tô vẽ; nồng nàn mà không khách sáo; gần gũi mà không thô cứng khi viết về mối thâm ân của cha mẹ qua các bài thơ Nhớ Mẹ, Lòng Mẹ, Nhớ Về Mẹ, Vu Lan 99, Có Bao Giờ Cha Biết…  Hình ảnh Quê Hương của Phẻ cũng không phải là những gì vĩ đại xa xôi mà là những gì hết sức thân thương, gần gũi của xã Nhơn Lý, Bình Ðịnh.  Và khái niệm dân tộc của Phẻ cũng khởi nguồn từ những khuôn mặt thân ái của gia đình, người tình và bè bạn quanh mình.

         Mẹ ơi thương mẹ vô vàn

         Mẹ là suối nước non ngàn của con.

                           (Nhớ Về Mẹ)ï

         Có một nét bàng bạc làm cho Thơ của Bạch Xuân Phẻ trở thành mượt mà, lãng mạn và đam mê hơn, đấy là sự hiện hữu của “…VÀ EM” – một người tình xứ Huế. Hình như người tình xứ Huế trong thơ Phẻ có những nét lạ lùng về cả cảm xúc lẫn suy tư mà chính người tự hào là “Huế chay” như tôi cũng phải mĩm cười thú vị và bị lôi cuốn vào cái “cảm xúc Huế mà chưa phải Huế” rất đáng yêu của Phẻ.  Thì ra, nét đáng yêu của người “khi yêu bỗng trở thành thi sĩ” đó là do Phẻ viết và nghĩ về Huế qua nhân dáng của người tình gốc Huế nhưng lớn lên ở Mỹ, chứ bản thân tác giả chưa bao giờ ra Huế…  Ai ra xứ Huế thì ra…!

         Ta chết ngất một thời, em gái Huế

         Thân mảnh mai, gò má đỏ hây hây

         Nụ cười đó, mái tóc huyền rất mượt

         Nay xa rồi, hình bóng vẫn đâu đâỵ

                           (Dĩ Vãng Một Cuộc Tình – Viết thay…)

         Một hình ảnh khác tạo dấu ấn đậm nét trong suy tưởng và niềm tin  của Bạch Xuân Phẻ là mái chùa Kim Quang và Gia đình Phật tử Kim Quang, nơi đã ghi dấu những bước trưởng thành của Phẻ về tri thức, về đức tin, về tình yêu, tình bạn và tình ngườị  Cho nên, những vần thơ của Phẻ trong thi phẩm: “Mẹ, Cảm Xúc và Em” cũng mang dư âm tiếng hát của Kim Quang một thời và mãi mãi:

         Tình Lam ấy, tôi không thể thiếu

         Mất em đi, tôi mất một đời!

                  (Tìm đâu một cõi đẹp như mơ)

         Ðọc thơ Bạch Xuân Phẻ, tôi không có ý so sánh, không cất công truy tìm những gì cao siêu nhảy múa xa hơn ngoài THƠ-chính-nó.  Thơ Phẻ tươi tắn và chân phương đầy ý nhị như ca dao của vùng quê hương ven miền duyên hải Nhơn Lý, Bình Ðịnh. Người đọc dù nghiêm khắc hay hào sảng đến mức nào cũng tìm thấy mầu trời hy vọng của tuổi trẻ, màu hứa hẹn của tình yêu và màu rực rỡ của niềm tin trong mỗi bài, mỗi ý của tác giả.

Trong sinh họat văn học nghệ thuật của người Việt ở Hải Ngoại, tác phẩm thi ca “Mẹ, Cảm Xúc và Em” là một sự đóng góp thật đáng quý trong dòng thơ tươi mát, trẻ trung đang luân lưu trôi chảy từ nguồn đến biển; từ quê mẹ đến quê người và từ quê người vọng âm về quê mẹ.

         Xin được giới thiệu Bạch Xuân Phẻ và thi phẩm đầu tay “Mẹ, Cảm Xúc và Em” đến quý độc giả và các thiện hữu yêu thơ với lòng quý mến và trân trọng.

Trần Kiêm Ðoàn

Tháng 01 năm 2004

Điểm Thơ: HƯƠNG LÒNG của Bạch Xuân Phẻ - Trần Kiêm Đoàn

Điểm Thơ: 

HƯƠNG LÒNG của Bạch Xuân Phẻ. 

           Tại Mỹ trong thế kỷ nầy, có một tội nặng nhất mà pháp luật chưa ngó ngàng gì tới: Đó là tội "Giết thì giờ!" 

           Một sớm mùa Xuân cuối tuần nào đó, bạn thử vào thăm viện dưỡng lão hay bệnh viện của những người đang ở giai đoạn cuối của bệnh nan y, bạn sẽ thấy thời gian quý báu và quan trọng biết dường nào. Con người chiến đấu để được sống từng phút một. Thời gian không có đủ mà thở; lấy gì để giết?! 

          Thế mà người ta "giết" thật. Giết để làm thơ hay viết văn. Có khi một tâm hồn nghệ sĩ ngồi một mình thăm thẳm trong đêm để sáng tác một câu thơ, một đoạn văn. Nhưng liền sau đó hay sáng hôm sau lại tự mình xóa đi không thương tiếc. Song, trong biết bao nhiêu lần "lỡ dại" đó, người nghệ sĩ chợt khôn ra. Và bỗng một câu thơ tuyệt tác, một đoạn văn để đời hiện ra trên trang giấy. Câu thơ nở hoa; đoạn văn tỏa ánh sáng như từ một cung trời nào vừa rơi xuống. Người làm thơ đọc thơ mình; người làm văn đọc văn mình mà xúc động đến ràn rụa nước mắt. Nỗi mừng vui bột phát của người nghèo kiết xác, chỉ sau một giấc ngủ bỗng khám phá mình thành triệu phú có khi không bằng niềm vui của một vần thơ chợt hiện đến với người thi sĩ. Chỉ cần một phút được sống tràn đầy cảm xúc như thế thôi thì cũng đủ cứu sống lại từng chuỗi thời gian âm thầm "bị giết." Sáng tạo là phục sinh. Làm thơ là cứu sống những quá khứ thời gian trăn trở; là thức tỉnh những chớp mắt hiện tại; và thắp sáng rực rỡ những ước mơ và dự phóng cho tương lai. 

           Phải chăng vì thế mà Trần Tế Xương ngày xưa đã phá ra cười ngặt nghẽo, khen -- hay chê -- rằng: "Khôn nghề cờ bạc là khôn dại. Dại chốn văn chương ấy dại khôn!" 

           Trong số những người "dại khôn" đó, có người em -- vừa tuổi đạo, vừa tuổi đời -- mà tôi thực lòng mến phục: Bạch Xuân Phẻ, một người làm thơ trẻ mang trong lòng hai cảm xúc thiêng liêng, quê mẹ và quê người. 

            Có thể nói rằng, trong thi phẩm đầu tay "Cảm Xúc, Mẹ và Em" đã xuất bản và ra mắt bạn đọc ba năm trước, Bạch Xuân Phẻ chỉ mới dám đi những bước rất thận trọng trên con đường ngập nắng thi ca. Thơ Phẻ trong thời nầy như một con chim đứng trên cành quê hương xanh biếc đã thành quá khứ và quê người ửng hồng hướng về tương để hót líu lo. Trong khung cảnh êm đềm và quen thuộc của quê mẹ và quê em, nếu có lỡ "đậu phải cành mềm" thì cũng không đến nỗi nào "lộn cổ xuống ao" vì xung quanh Phẻ có đông anh em và bè bạn đều ưu ái và tâm đắc. 

            HƯƠNG LÒNG, thi phẩm thứ hai của Bạch Xuân Phẻ, đang nhoẻn cười trước mắt bạn, là cả một bước tiến đầy khích lệ và triển vọng trong hành trình thi ca của tác giả. Khái niệm "hành trình thi ca" chẳng có gì là đại ngôn hay cường điệu trong bước đi của Phẻ khi người làm thơ trẻ nầy đang cố lột xác vươn lên từ dòng thơ cũ. Phẻ làm thơ (chứ không phải dịch thơ) bằng song ngữ (Việt, Anh). Thơ tiếng Việt của Phẻ giàu cảm xúc chân phương về tình tự quê hương đất nước và tình yêu con người trong mối tương tác hài hòa giữa nhân sinh và tạo vật. Mối tương tác giữa đất nước và tình yêu đó khi bước lên một bước nữa vào dòng suy tư sẽ thành ra triết lý... đại ngã, vô thường: 

              Ai nhỏ bé trước thiên nhiên hùng vĩ 

              Nhịp tim nào thổn thức trước ngàn sao 

              Và tiểu ngã chan hòa cùng đại ngã 

              Ôi hư không! Em có nếm vô thường? 

                                           (Núi Rừng Bảo Pháp) 

           Thơ tiếng Anh của Phẻ có ưu thế về từ khá chọn lọc và sự diễn trực cảm, không quanh co với một điệu thơ rất... phương Tây: 

             The weather gets colder as an autumn night falls 

             Silence is bathed with the loneliness 

             Alone in a quiet and empty house 

            Which sadness is more misery than tonight? 

                                                (As the Cold Night Unfolds) 

            Nhưng thú vị và táo bạo nhất trong toàn tập thơ Hương Lòng là phân mục "Những bài thơ ngắn nhất!" Bạch Xuân Phẻ còn tỏ ra "thông thoáng" và ngắn hơn cả các thiền sư Nhật làm thơ Haiku. Cũng dễ như thơ lục bát Việt Nam -- dễ làm nhưng rất khó hay -- thơ Haiku giúp chuyển tải tư tưởng bằng "thiểu ngôn" hay vô ngôn. Nhưng vì tính nghệ thuật quá cao nên khó trở thành "đại chúng hóa." 

            Thơ ngắn nhất cuả Bạch Xuân Phẻ có những bài ngắn đến độ tưởng chừng như không còn và cũng không cần chữ nghĩa nữa. 

              "Bài thơ" ngắn nhất mở đầu là: 

                   Đầu hẻm 

                             một bầy trẻ 

Nhiều "bài" ngắn nhất chỉ có 3 chữ: 

                    Mẹ 

                          mênh mông 

Một chủ thể: Đầu hẻm, mẹ; và một đối tượng: Một bầy trẻ, mênh mông. Đơn giản thế thôi nhưng biết đâu cũng đủ nhấc dòng suy tưởng của con người bay bỗng, phiêu du... 

           Tập thơ Hương Lòng chuẩn bị ra đời trong mùa Vu Lan. Vu Lan có trăng tròn của em, có hoa hồng của mẹ và có những vần thơ của thi nhân. 

           Trăng tròn soi bóng đường đêm. Hoa hồng tỏa nồng tình thương Mẹ. Và những vần thơ gom hết trăng và hoa vào cảm xúc. 

Xin được trang trọng giới thiệu những trăng, hoa và cảm xúc trong thế giới thi ca của Bạch Xuân Phẻ đang về, đang đến và đang đi trên nẻo thơ qua thi phẩm Hương Lòng. 

Trần Kiêm Đoàn 

Natomas, mùa Xuân 2007