Saturday, August 12, 2023

Dzongsar Khyentse Rinpoche | Tâm Quảng Nhuận dịch Việt: On Being Brave: Technology and the Dissemination of the Dharma | Công nghệ và Công cuộc Hoằng Pháp


Bài tiểu luận này được phổ biến lần đầu trong số tháng 4 năm 2020 của bản tin 84000: Dịch Những Lời Phật Dạy, một sáng kiến toàn cầu phi lợi nhuận nhằm dịch những lời dạy của Đức Phật và cung cấp chúng cho tất cả mọi người. Nó đã được trích đăng ở đây với sự cho phép.

Khi chúng tôi kỷ niệm 10 năm ngày thành lập và mong chờ những cách thức mà chúng ta có thể mang lời dạy của Đức Phật đến với lượng khán giả rộng lớn nhất có thể, bằng ngôn ngữ mà họ có thể hiểu được, vị chủ tịch sáng lập của chúng tôi, Dzongsar Khyentse Rinpoche, chia sẻ với chúng tôi tiềm năng lợi lạc của công nghệ ngày hôm nay đang liên tục phát triển và cách nó có thể—và nên—được đưa vào sử dụng tốt.

Chính Đức Phật đã dạy rằng các bản văn, sự trình bày và giáo lý về lòng đại bi (mahākaruṇā), duyên khởi (pratītyasamutpāda) và tánh không (śūnyatā) là vô cùng quý giá dưới bất kỳ hình thức nào mà chúng có thể biểu lộ.

Chỉ liên hệ hoặc liên kết với những bản văn và giáo lý như vậy nhưng không hề đọc hay suy ngẫm về ý nghĩa sâu xa của chúng, mà chỉ đơn giản bằng cách mang chúng vào trong một ngôi chùa hoặc trong phòng của ai đó, cất giữ chúng, hoặc đơn giản là tôn trọng chúng bằng cách đội chúng lên đầu hay đi nhiễu xung quanh—tất cả những điều đó được cho là tạo ra công đức lớn hơn nhiều so với việc bày tỏ lòng kính trọng đối với hàng ngàn vị Phật trong nhiều kiếp.

Tuy nhiên, vào thời cổ đại, những văn bản như vậy cực kỳ khó tiếp cận. Chúng ta chỉ cần nhớ lại chuyến đi gian khổ của Vairotsana và Huyền Trang đến Ấn Độ để nhận ra rằng việc tìm kiếm Giáo Pháp chân chính thậm chí có thể nguy hiểm đến tính mạng. Và ở cấp độ thực tế nhất, đã mất bao nhiêu thời gian để ghi chép các văn bản bằng tay một cách tỉ mỉ trên những chiếc lá cọ mỏng manh, chứ đừng nói đến việc phân phát chúng theo những cách chắc chắn hạn chế việc sử dụng chúng cho một số ít người may mắn.

Khỏi phải nói, với mỗi bước tiến của kỹ thuật, các đệ tử của Đức Phật đã tận dụng tối đa khả năng khắc đá, khắc gỗ, thư pháp và in giấy để bảo tồn và chia sẻ giáo lý của Đức Phật một cách rộng rãi và hiệu quả hơn. Trên thực tế, những người theo đạo Phật là những người tiên phong trong việc sử dụng công nghệ này: Kinh Kim Cang vào thế kỷ thứ chín trong bản dịch tiếng Trung được tìm thấy tại Đôn Hoàng vẫn là ví dụ sớm nhất được biết đến trên thế giới về in khối.

Những người hiện đại chúng ta thật may mắn biết bao trong thời đại ngày nay khi có thể tiếp cận ngay lập tức với kho tàng trí tuệ rộng lớn của Đức Phật và có thể chia sẻ kho tàng đó theo cách chưa từng có trước đây. Thật tuyệt vời biết bao khi cả thế giới, từ những ngóc ngách xa xôi và xa xôi nhất, giờ đây có thể tiếp cận những lời dạy của Đức Phật chỉ bằng một cú nhấp ngón tay!

Đúng vậy, chúng ta có lý khi lên án việc lạm dụng mạng xã hội và sự lan truyền nhanh chóng của tin xấu, thông tin sai lệch, bạo lực và tin đồn ác ý. Nhưng chúng ta không thể thông minh một chút bằng cách tán thưởng những phương pháp tương tự như những cách để chống lại những xu hướng tiêu cực đó, để nói lên sự thật của Giáo Pháp và tạo ra vô số lợi ích?

Chúng ta không thể tưởng tượng một thiếu niên trên tàu điện ngầm, muốn tỏ ra ngầu và có lẽ quá nhút nhát để lấy ra một bản kinh quá cồng kềnh so với ba lô của mình, thay vì đọc về Tánh Không và lòng từ bi trên điện thoại thông minh của mình? Hãy tưởng tượng bạn cảm thấy mệt mỏi với cuộc trò chuyện vô nghĩa trong bữa tiệc, đi vào phòng tắm trong vài phút và đọc một đoạn kinh trên điện thoại của bạn. Hoặc lướt web mua sắm trực tuyến trên máy tính và lướt ngay đến một cuốn kinh. . . .

Nếu Đức Phật đã đúng khi tuyên bố giá trị và sức mạnh của những lời dạy này dưới bất kỳ hình thức nào, thì không ai có thể phủ nhận công đức và trí tuệ to lớn từ những cuộc gặp gỡ lẻ tẻ như vậy trong thời hiện đại với chân lý!

Tất nhiên, vì những lý do cá nhân, nghệ thuật và tín ngưỡng, mình vẫn có thể sao chép một bản kinh bằng nét chữ đẹp và trân trọng một bản in trên điện thờ và giá sách của chúng ta. Nhưng cũng có mọi lý do để trở nên dũng cảm và hiểu biết trong việc tận dụng tối đa những cơ hội to lớn do công nghệ hiện đại mang lại.

Trên thực tế, tất cả chúng ta nên nắm lấy những khả năng mới này với niềm vui và sự nhiệt tình lớn nhất, biết rằng giờ đây chúng ta có thể bảo tồn và truyền bá Giáo Pháp một cách rộng rãi và hiệu quả, và rằng chúng ta có thể phổ biến những lời dạy của Đức Phật một cách nhanh chóng hơn, dễ dàng hơn và thuận tiện hơn cho nhiều chúng sinh hơn bao giờ hết trong lịch sử loài người.

Tháng 3 năm 2020

On Being Brave: Dzongsar Khyentse Rinpoche
on Technology and the Dissemination of the Dharma

This essay was first published in the April 2020 issue of the newsletter of 84000: Translating the Words of the Buddha, a non-profit global initiative to translate the words of the Buddha and make them available to all. It has been reproduced here with permission. 

As we celebrate our 10th anniversary and look forward to the ways in which we can bring the words of the Buddha to the widest possible audiences in languages they can understand, our founding chair, Dzongsar Khyentse Rinpoche, shares with us the beneficial potential of today’s continually evolving technology and how it can—and should—be put to good use.

The Buddha himself taught that texts, representations and teachings on great compassion (mahākaruṇā), dependent arising (pratītyasamutpāda), and emptiness (śūnyatā) are extremely precious in whatever form they may manifest.

Just relating or associating with such texts and teachings without even reading or contemplating their profound meaning, but simply by having them in a temple or in one’s room, wearing them, or simply respecting them by placing them on one’s head or circumambulating them—all that is said to create merit far greater than paying homage to thousands of buddhas for aeons.

And yet, in ancient times, such texts were extraordinarily difficult to access. We need only recall Vairotsana’s and Xuanzang’s arduous trips to India to realize that the search for the true Dharma could even be life-threatening. And at the most practical level, how incredibly long it took to painstakingly inscribe texts by hand on fragile palm leaves, let alone to distribute them in ways that inevitably restricted their use to the fortunate few.

With each advance in technology, needless to say, the Buddha’s disciples took full advantage of stone carving, woodblock printing, calligraphy, and paper printing to preserve and share the Buddha’s teachings more widely and effectively. In fact, Buddhists were pioneers in this use of technology: the ninth century Vajracchedika Sutra in the Chinese translation found at Dunhuang remains the world’s earliest known example of block printing.

How incredibly fortunate we modern people are in this day and age to have instant access to a vast collection of the Buddha’s wisdom and to be able to share that treasure in a way never before possible. How amazing that the entire world, from its remotest and most far-flung corners, can now access the Buddha’s words with the click of a finger!

Yes, we rightly bemoan the misuse of social media and the rapid spread of bad news, misinformation, violence, and malicious gossip. But can’t we be a bit smart by applauding these same methods as ways to counter those negative trends, to tell the truth of the Dharma and to create untold benefit?

Can’t we imagine a teenager on the subway, wanting to be cool and perhaps too shy to take out a sutra text too bulky for his backpack, instead reading about śūnyatā and compassion on his smartphone? Imagine tiring of meaningless party conversation, retiring to the bathroom for a few minutes and reading a paragraph from a sutra on your phone. Or web browsing online shopping on your computer and momentarily flipping to a sutra. . . .

If the Buddha was right in proclaiming the value and power of these teachings in whatever form they appear, then no one can deny the tremendous merit and wisdom from even such sporadic modern encounters with the genuine truth!

Of course, for personal, artistic and devotional reasons, we may still copy a sutra in beautiful handwriting and cherish a print copy on our shrine and bookshelf. But there is also every reason to be brave and savvy in taking full advantage of the enormous opportunities afforded by modern technology.

In fact, we should all embrace these new possibilities with the greatest joy and enthusiasm, knowing that we can now preserve and propagate the Dharma so widely and effectively, and that we can make the Buddha’s words available more quickly, more easily, and more conveniently to more beings than ever before in human history.

Wednesday, August 2, 2023

Tuệ Sỹ | NHỮNG ĐIỆP KHÚC CHO DƯƠNG CẦM - Choruses for the Piano | Translated by Phe Bach

Tác giả Tuệ Sỹ và dịch giả Bạch X. Phẻ

Choruses for the Piano by Tue Sy

 

1.

I drown time into the corners of my eyes

It then reddens the sacred night

The night suddenly turns into illusory winter

An adventuresome bird coming from Infinity


2.

From there, we’ve returned to the Heavenly Realm,

A blue hue obfuscates Infinity

The star lengthens the night to no end

Real or unreal, the evening is dropping woes


On such an evening, the low musical notes languish

Sore at the fingertips, but the melody keeps playing on.

Embracing the rest note, the piano rhythms abruptly break.

Where are you, dear? silky smoke is out yonder, beyond the eaves.


3

On the sharp note

the piano’s melody hangs heavy

The corners of the lips are imprinted with an eternal hatred

Into that melody

Deeply sunk are illusory aspirations

Heartbeats stop, the hollowness of time

Time stops

The sun is a burning patch

Time stands still

A thread of smoke hanging loose

I’m traveling always 

The moss on the perron is thinning off 

Since the sunlight is wearing out

The wild grass along the riverside


4

Flying along the glimmering flame

Wavering in the summer desert

The sky tilts halfway down

By the velvet drapes, your eyes turn blood-red

So far away reigns the Lyra constellation

Obfuscating the way back home


5

On my way home that evening

You were painting a dingy yellow

The color of the dirt road dried up from the moonlight

The faded road

The solitary moon

Did you ever wait

For the ugly weather-beaten moss in the night?


6

The pitch-black color is spreading on the cliff

Immensely missing those farewell eyes

Then forever vanish 

leaving sullenness in the wuthering mountain top

Where am I?

In the thin ephemeral wings of dreams


7

The cup of tea already immersed in smoke

Yet the lines of words continue to lengthen 

Worldly affairs emulate wildflowers

Embalming the burning eyes with darkness


8

Her Highness forgets a little bout of sullenness on the rest symbols

The string of cadences brings anxiety to the fingers 

Pressing the woes deep down onto the white keys

A half-note key jars the rhythm of exile


9

Eyes burnt 

Black keys, white keys

Black and white chasing each other

Turning into illusions

Above Infinity

Lie the rest notes perfectly round

Wherewith I’m entrusting

Woes of chilliads of years


10.

The door tightly closed, clouds rolling up the distance

Absent-mindedly counting words in blurry eyes

The woeful hand caressing the billet-doux decayed

It’s mizzling sparsely over some cluster of houses

 

11

Summer cicadas suddenly come back to town

A group of old trees is shading against the desolate sunlight

A blanket of white dust spiraling upwards about the gate

The fragrance quietly shying away from the piano keys

The cicadas resonate rippling tiny tones

That shed tears for the summer that is drying up the ocean


12.

The Monk is prinking himself in the stream

Forgetting his eyes somewhere in the middle of the night

Hurriedly he jounces his steps along the ravine

Wearing out the gully imprinted with bird tracks


13

Oops! Snap the piano strings suddenly

The ghostly night appears so real

Biting the frozen fingertips

The chorus sunk deep into the eyes


Then the piano frets let loose

A group of disconnected sounds; fingers burning

All of a sudden is spreading an ambrosial fragrance of orange jasmine

The chorus is slowing down, following the rest symbols


14

Night slumps down

Pushing darkness into one direction

The melody stirs up ice-cold sounds

Begetting aberrant heartbeats

At the frontier

The trees turn bright red

Over the aged warrior’s ancient tomb

The sunshine extinguishes the battlefield

The drop of blood desolates the fog

 

15

One day of drifting frivolously on top of the waterfall

Feeling fluttery upon the call of Emptiness

The low melody fills up in the eyes

The surface of the lake is still; its reflection glimmering

Still the surface of the lake is; its block of colors immense

Religious images are blurred; the tiny amount of limpid mist

During the interval of quietness drops of time hang heavy

I hear life in the musical composition “Desolate Heaven” 


16

Washing my hands off, frightened of rampant skulldudgeries

I follow the ant along the deserted ridge


17

The breath ceases at the profound of the ocean

Multiple delusional colors awaken in immense forms

A sky of tiny stars twirling around the doorframe

Emitting fireworks in the galaxy momentarily.

 

18

The sound of cars rushing across the gate

The orange jasmine quivers

Its fragrance dissolves into the rest notes

The perfect melody shimmering


19

The little leaf of grass falls; startled

The earth trembling; Demons unruly all over the world

The fragile breath is lying on the rest notes

A magical night; wordless melody.

 

20

Following the ant’s path

Threading one’s way through the clump of grass

Gloomy overcast

the universe falters

Intervals of silence

Smell the fragrance the Earth breathes


21

How yearning that memory is

Fingers running through the hair

Arms around the spiral of smoke

Consternated

Half-finished the cup of mist tea 

On a pedestal

You reign high above


So interminably high

The clouds are closing up

To corrode

The self-existing religious images

Oh! Orange jasmine!

The moonlight blurs the eyes

Oh! How about you, dear?

Why keep striking the same keynotes?

The ancient melody

Furtively melancholic

Somber

Formerly loving you 

Stirred up moons and mountains

 

22.

I resurrect over the reeky forlornness

Still loving you in every moment of my dreams

From primeval times even not a single word uttered

Like the immense ocean constricting the reflection of a peach blossom

Listening to the pulsating melody from the flagging wings

Loving you, I reach out for the thousands of stars.


23.

Ancient tombstones are lining up

The evening rain is welling up with tears

Overcast with desolation

Legends stand forlorn

Frost dampens

The shoulders jealous of the orange jasmine

Embracing the Monument

In love with all wilderness

Translated by Phe Bach

Edited by Professor Thái V. Nguyễn 

NHỮNG ĐIỆP KHÚC CHO DƯƠNG CẦM

1.
Ta nhận chìm thời gian trong khóe mắt
Rồi thời gian ửng đỏ đêm thiêng
Đêm chợt thành mùa đông huyễn hoặc
Cánh chim bạt ngàn từ quãng Vô biên
2
Từ đó ta trở về Thiên giới,
Một màu xanh mù tỏa Vô biên.
Bóng sao đêm dài vời vợi;
Thật hay hư, chiều nhỏ ưu phiền.
Chiều như thế, cung trầm khắc khoải.
Rát đầu tay nốt nhạc triền miên.
Ôm dấu lặng, nhịp đàn đứt vội.
Anh ở đâu, khói lụa ngoài hiên?
3
Trên dấu thăng
âm đàn trĩu nặng
Khóe môi in dấu hận nghìn trùng
Âm đàn đó
chìm sâu ảo vọng
Nhịp tim ngừng trống trải thời gian
Thời gian ngưng
mặt trời vết bỏng
vẫn thời gian
sợi khói buông chùng
Anh đi mãi
thềm rêu vơi mỏng
Bởi nắng mòn
cỏ dại ven sông
4
Ta bay theo đốm lửa lập lòe
Chập chờn trên hoang mạc mùa hè
Khung trời nghiêng xuống nửa
Bên rèm nhung đôi mắt đỏ hoe
Thăm thẳm chòm sao Chức nữ
Heo hút đường về
5
Chiều tôi về
Em tô màu vàng ố
Màu bụi đường khô quạnh bóng trăng
Đường ngã màu
Bóng trăng vò võ
Em có chờ
Rêu sạm trong đêm?
6
Màu tối mù lan vách đá
Nhớ mênh mông đôi mắt giã từ
Rồi đi biệt
Để hờn trên đỉnh gió
Ta ở đâu?
Cánh mỏng phù du.
7
Chung trà đã lịm khói
Hàng chữ vẫn nối dài
Thế sự chùm hoa dại
Ủ mờ con mắt cay
8
Công Nương bỏ quên chút hờn trên dấu lặng
Chuỗi cadence ray rứt ngón tay
Ấn sâu xuống ưu phiền trên phím trắng
Nửa phím cung chõi nhịp lưu đày
9
Đôi mắt cay
phím đen phím trắng
Đen trắng đuổi nhau
thành ảo tượng
Trên tận cùng
điểm lặng tròn xoe
Ta gửi đó
ưu phiền năm tháng
10
Cửa kín, chòm mây cuốn nẻo xa.
Ngu ngơ đếm chữ, mắt hoa nhòa.
Tay buồn vuốt mãi tờ hương rã;
Phảng phất mưa qua mấy cụm nhà.
11
Ve mùa hạ chợt về thành phố
Khóm cây già che nắng hoang lương
Đám bụi trắng cuốn lên đầu ngõ
Trên phím đàn lặng lẽ tàn hương
Tiếng ve dội lăn tăn nốt nhỏ
Khóc mùa hè mà khô cả đại dương
12
Đạo sỹ soi hình bên suối
Quên đâu con mắt giữa đêm
Vội bước gập ghềnh khe núi
Vơi mòn triền đá chân chim
13
Ô hay, giây đàn chợt đứt.
Bóng ma đêm như thật.
Cắn đầu ngón tay giá băng.
Điệp khúc lắng trầm trong mắt.
Rồi phím đàn lơi lỏng;
Chùm âm thanh rời, ngón tay rát bỏng.
Chợt nghe nguyệt quế thoảng hương
Điệp khúc chậm dần theo dấu lặng.
14
Đêm sụp xuống
Bóng dồn một phương
Lạnh toát âm đàn xao động
Trái tim vỗ nhịp dị thường.
Ngoài biên cương
Cây cao chói đỏ
Chiến binh già cổ mộ
Nắng tắt chiến trường
Giọt máu quạnh hơi sương.
15
Một ngày chơi vơi đỉnh thác;
Nghe bồn chồn tiếng gọi hư không.
Giai điệu nhỏ dồn lên đôi mắt.
Mặt hồ im ánh nước chập chờn.
Mặt hồ im, tảng màu man mác.
Ảnh tượng mờ, một chút sương trong.
Quãng im lặng thời gian nặng hạt;
Tôi nghe đời trong tẩu khúc Thiên hoang.
16
Phủi tay kinh nỗi đảo điên
Tôi theo con kiến quanh triền đỉnh hoang
17
Hơi thở ngưng từ đáy biển sâu
Mênh mông sắc ảo dậy muôn màu
Một trời sao nhỏ xoay khung cửa
Khoảnh khắc Thiên hà ánh hỏa châu
18
Tiếng xe đùa qua ngõ
Cành nguyệt quế rùng mình
Hương tan trên dấu lặng
Giai điệu tròn lung linh
19
Bỏng cỏ rơi, giật mình sửng sốt.
Mặt đất rung, Ma Quỷ rộn phương trời.
Chút hơi thở mong manh trên dấu lặng.
Đêm huyền vi, giai điệu không lời.
20
Theo chân kiến
luồn qua cụm cỏ
Bóng âm u
thế giới chập chùng
Quãng im lặng
nghe mùi đất thở
21
Nỗi nhớ đó khát khao

luồn sợi tóc

Vòng tay ôm cuộn khói

bâng khuâng.

Uống chưa cạn chén trà sương móc

Trên đài cao

Em ngự mấy tầng.


Lên cao mãi

đường mây khép chặt.

Để xoi mòn

ảo tượng thiên chân.

Ồ, nguyệt quế!

trăng mờ đôi mắt.

Ồ, sao Em?

sao ấn mãi cung đàn.

Giai điệu cổ

thoáng buồn

u uất.

Xưa yêu Em

xao động trăng ngàn.


22.

Ta sống lại trên nỗi buồn ám khói

Vẫn yêu người từng khoảnh khắc chiêm bao

Từ nguyên sơ đã một lời không nói

Như trùng dương ngưng tụ ánh hoa đào

Nghe khúc điệu rộn ràng đôi cánh mỏi

Vì yêu người ta vói bắt ngàn sao.


23.

Giăng mộ cổ

mưa chiều hoen ngấn lệ

Bóng điêu tàn

huyền sử đứng trơ vơ

Sương thấm lạnh

làn vai hờn nguyệt quế

Ôm tượng đài

yêu suốt cõi hoang sơ.


Sources: https://hoangphap.org/huynh-kim-quang-theo-dau-lang-nghe-diep-khuc-duong-cam-cua-thay-tue-sy/

https://hoangphap.org/tue-sy-nhung-diep-khuc-cho-duong-cam/