VÀI Ý NGHĨ RỜI VỀ THƠ HÒA THƯỢNG TUỆ SỸ

 VÀI Ý NGHĨ RỜI VỀ THƠ HÒA THƯỢNG TUỆ SỸ 

Thơ của Hòa thượng Tuệ Sỹ là những suy tưởng cô đọng từ tầng cao nhất của ý thức: tầng tuệ giác. Trong mỗi chữ, mỗi câu, mỗi đoạn và mỗi bài đều hàm chứa tư tưởng của Thầy.   

Thầy không làm thơ mà chỉ mượn thơ để chở tư tưởng của mình. Đó là những câu kệ, những công án. Có nhiều điều Thầy muốn gởi gắm dù chỉ qua một bài thơ ngắn. Đó là những giọt nước từ trên không gian vô tận rớt xuống trong cuộc vận hành. Không ai biết giọt nước từ đâu đến. Đó là những cành lan nở rộ giữa rừng già. Không ai chăm sóc bụi lan rừng. Giọt nước và cành lan được nhân duyên nuôi dưỡng. 

Thơ của Thầy cũng thế. Thơ đã được sinh ra trên những bước chân, được nuôi dưỡng và lớn lên sau mấy mươi năm trong hành trình của kiếp người. Tư tưởng của Thầy là một dòng Suối Từ cuồn cuộn. Khi ngồi trong ngục tối hay lúc lang thang trên những con đường vô định, tư tưởng vẫn không ngừng chảy trong ý thức. Tư tưởng đó độc lập từ ngoại cảnh đói khát, đày đọa, cô đơn. 

“Thơ Thầy hay”, nhiều người có thể cùng cảm nhận, nhưng hay chỗ nào có thể không phải ai cũng trả lời giống nhau. Đó không phải là điểm quan trọng. Thơ đi vào lòng người qua những ngã khác nhau tùy thuộc vào căn cơ của mỗi người. Nhưng ngay cả khi căn cơ khác nhau vẫn có một điểm chung, đó là nhân duyên. Qua nhân duyên chúng ta đã gặp Thầy và qua nhân duyên chúng ta đã gặp nhau. Ngọn núi cao hay thấp do chỗ mỗi người đứng nhưng quan trọng là đều nhìn lên hướng núi. 

Hiểu thơ Thầy đã khó và dịch thơ Thầy sang Anh Ngữ lại càng khó hơn. Nhưng nếu không có một điểm bắt đầu sẽ không có người tiếp nối. Đừng chờ đợi cho đến khi toàn hảo bởi vì sẽ không có sự toàn hảo nào cả trong cõi đời ngắn ngũi của mỗi chúng ta. Đạo Phật là đạo của con người và khi con người còn có mặt tư tưởng Phật Giáo là một bộ sách chưa có trang cuối. Tương tự, bản dịch trong tuyển tập mỏng này bởi Terry Lee and Phe Bach lại sẽ được hiệu đính nhiều lần và được viết tiếp nhiều lần. Hãy đi và sẽ đến. 

Thị Nghĩa Trần Trung Đạo

A few discrete thoughts about Thầy Tuệ Sỹ's poetry

The poems authored by Thầy Tuệ Sỹ (The Most Venerable Thích Tuệ Sỹ) are succinct reflections emanating from the pinnacle of awareness—the realm of wisdom. The Master imbues each word, sentence, paragraph, and poem with his thoughts.

His objective is not to compose poetry but to communicate his thoughts using poetry. These are koans, or verses. Even in a brief poem, he expressed numerous ideas. Throughout the progression, those water particles descended from an infinite void. The source of the water droplets remains unknown. Likewise, during each season, orchid branches flourished in a dense forest. There is no human care for untamed orchids. Orchid branches and water droplets are nourished through dependent origination.

The same holds true for the poetry of the master. They were nurtured and developed from infancy on the steps to adulthood after several decades on the path of human existence. The Master's thoughts are a continuous current of benevolence. Although confined in a dimly lit confinement chamber or venturing down uncharted routes, the Master's consciousness continues to be flooded with thoughts. The aforementioned thoughts remain unaffected by the external circumstances of starvation, deprivation, and isolation.

Many individuals may agree that "Master's poetry is great," but regardless of how great it is, not everyone will have the same reaction. That is not a crucial issue. Poetry penetrates the minds of individuals via various pathways, which are contingent upon their individual understanding capacity. Nevertheless, despite the diversity of our capabilities, we all share a dependent origination. This opportunity brought us into contact with both the Master and one another. Whether one is standing on the mountain or not, it is either lofty or low; however, all individuals are directed upwards toward the mountain. 

Master's poetry is difficult to comprehend and even more challenging to translate into English. However, without a starting point, the subsequent phase cannot occur. It is futile to await perfection, as it is impossible to attain such perfection in this mortal life. Buddhism is a human religion, and throughout the annals of human history, Buddhist thought persisted as an unfinished text. Likewise, the translations in this concise compilation by Terry Lee and Phe Bach will undergo multiple revisions and rewrites.   Let us proceed, and we shall arrive at our destination.

It is said that prison can change a person, offering a new perspective, and that confinement limits space and freedom. In another sense, it can also focus the mind to think deeper, revealing a clarity that exposure to the outside world might not. For the Venerable Tue Sy, two truths are realized in his poems—the beautiful and the tragic, the young and the old, the known and the invisible.

Tue Sy never complains or laments of his imprisonment. Instead, his sorrow for his country and the beauty of dreams are woven together in his poems to elucidate the complexities of our being in this life and the mysteries of the next. ~ Keith Carmona, IB English instructor 

Người ta nói rằng nhà tù có thể thay đổi một con người, mang đến một góc nhìn mới và việc giam giữ đó hạn chế cả không gian và quyền tự do. Theo một nghĩa khác, nó cũng có thể tập trung tâm trí để suy nghĩ sâu hơn, bộc lộ sự rõ ràng mà việc tiếp xúc với thế giới bên ngoài có thể không làm được. Đối với Hòa thượng Tuệ Sỹ, hai chân lý được thể hiện trong thơ ông: cái đẹp và cái bi kịch, cái trẻ và cái già, cái được biết và cái vô hình.

Tuệ Sỹ không bao giờ than phiền hay than thở về cảnh tù đày của mình. Thay vào đó, nỗi buồn cho quê hương và vẻ đẹp của những giấc mơ được đan xen trong những bài thơ của ông để làm sáng tỏ sự phức tạp của con người chúng ta trong cuộc sống này và những bí ẩn ở kiếp sau. ~ Keith Carmona, Giảng viên tiếng Anh Tú tài Quốc tế, IB program.