Không phải ngẫu nhiên mà mỗi khi một vụ xả súng xảy ra, đặc biệt là trong trường học, cả xã hội lại rơi vào cùng một chu kỳ quen thuộc, đó là bàng hoàng – phẫn nộ – tranh cãi – rồi lặng im. Nhưng điều đáng sợ không nằm ở chỗ tiếng súng vang lên bao nhiêu lần, mà ở chỗ chúng ta đã bắt đầu quen với việc nghe thấy nó. Khi bạo lực trở thành một “tin tức thường nhật”, xã hội đang đứng trước một ngưỡng đạo đức rất nguy cấp, là sự chai lì tập thể.
Vụ xả súng xảy ra tại Úc mới đây, cùng những vụ việc liên tiếp ở Mỹ – nơi mục tiêu không riêng là học sinh, mà có thể là giáo viên, nhân viên công lực, hay những thường dân hoàn toàn vô tội – cho thấy một thực tế lạnh lùng, bạo lực súng đạn không còn chọn lựa không gian. Trường học, nơi vốn được xem là biểu tượng của an toàn, tri thức và tương lai, giờ đây cũng không còn là vùng bất khả xâm phạm.
Mỗi vụ xả súng trong học đường đều để lại hai lớp thương tích. Lớp thứ nhất là những sinh mạng bị cướp đi – điều mà báo chí thường thống kê bằng con số. Nhưng lớp thứ hai, sâu và dai dẳng hơn, là nỗi sợ hãi kéo dài của cả một thế hệ. Trẻ em đến trường không chỉ mang theo cặp sách, mà còn mang theo nỗi lo, liệu hôm nay, mối nguy có đến từ một học sinh, sinh viên hay một người từ bên ngoài trường học, và chúng ta có đủ an toàn hay không?
Một xã hội mà phụ huynh phải cân nhắc mua balô chống đạn cho con, phải dạy con cách trốn dưới bàn hay khóa cửa lớp thay vì chỉ dạy cách đọc và viết, là một xã hội đã thất bại trong việc bảo vệ những điều căn bản nhất. Ở đó, giáo dục bị buộc phải sống chung với tâm thế phòng thủ và tuổi thơ bị xâm lấn bởi nỗi lo an ninh.
Sẽ là đơn giản – và cũng là trốn tránh – nếu đổ tất cả nguyên nhân cho “kẻ điên”, cho cá nhân lệch lạc hay cho một khoảnh khắc mất kiểm soát. Sự thật khó chịu hơn nhiều, xả súng học đường là sản phẩm của cả một hệ sinh thái xã hội.
Đó là nơi vũ khí có thể được tiếp cận dễ dàng hơn nhiều so với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần; Sự cô lập, trầm cảm, cảm giác bị loại trừ của giới trẻ không được phát hiện và can thiệp sớm; Bạo lực được bình thường hóa qua văn hóa, truyền thông, và cả ngôn ngữ chính trị; và cuối cùng những mâu thuẫn xã hội, sắc tộc, ý thức hệ ngày càng gay gắt, nhưng lại thiếu các kênh đối thoại lành mạnh.
Trong bối cảnh đó, súng đạn không còn là công cụ giết người, nó trở thành phương tiện biểu đạt tuyệt vọng, thù hận hoặc khát vọng được nhìn thấy của những cá nhân đã trượt ra khỏi vòng kết nối xã hội.
Mỗi lần tiếng súng vang lên, chính phủ thường đứng trước hai lựa chọn, ban hành những biện pháp an ninh mang tính chữa cháy, hoặc đối diện với những cải cách khó khăn nhưng cần thiết. Lịch sử cho thấy, lựa chọn thứ nhất dễ hơn, nhưng lựa chọn thứ hai mới là con đường duy nhất để giảm bạo lực lâu dài.
Rõ ràng, xã hội đang gửi cho chúng ta một thông điệp không thể chỉ dựa vào cảnh sát, công cụ dò súng hay diễn tập khẩn cấp. An ninh vật lý không thể thay thế cho an ninh xã hội. Kiểm soát súng, dù gây tranh cãi, không còn là vấn đề ý thức hệ thuần túy, mà là vấn đề trách nhiệm đạo đức đối với trẻ em.
Song song đó, đầu tư nghiêm túc cho sức khỏe tâm thần học đường, xây dựng hệ thống phát hiện sớm nguy cơ bạo lực và giảm ngôn ngữ kích động trong đời sống chính trị – truyền thông, là những yêu cầu không thể trì hoãn.
Cũng cần lưu ý, phụ huynh thường là những người đầu tiên đau đớn, nhưng cũng dễ rơi vào tâm thế bất lực. Tuy nhiên, xã hội hôm nay đòi hỏi cha mẹ vừa là người bảo vệ con trong gia đình, vừa là tác nhân đạo đức trong cộng đồng.
Lắng nghe con nhiều hơn, nhận diện những thay đổi tâm lý bất thường, dạy con cách xử lý xung đột không bạo lực và quan trọng hơn, không bình thường hóa sự hung hăng, thù hận hay khinh miệt người khác trong đời sống hàng ngày – đó là những hàng rào bảo hộ vô hình nhưng vô cùng quan trọng.
Trong bối cảnh này, giáo dục đoàn sinh cũng là một trách nhiệm không thể đứng ngoài của Gia Đình Phật Tử. Huynh trưởng, với vai trò là người hướng dẫn và nêu gương, cần được trang bị những kiến thức chuẩn mực, vững vàng về đạo đức, tâm lý và trách nhiệm xã hội để có thể đồng hành và định hướng thế hệ trẻ. Theo đó, chương trình hướng dẫn và đào tạo Huynh trưởng không thể dừng lại ở khuôn mẫu cũ, mà cần được linh động cập nhật, cải tiến thường xuyên, nhằm đáp ứng những thách thức mới của thời đại.
Một đứa trẻ lớn lên trong môi trường được thấu hiểu và kết nối sẽ ít có khả năng trở thành nạn nhân – và càng ít có khả năng trở thành kẻ gây hại.
Mỗi vụ xả súng đều đặt ra một câu hỏi, nhưng câu hỏi đó cho dù hung thủ là học sinh, sinh viên hay người từ bên ngoài, thì mỗi vụ việc đều đặt ra bài toán cấp bách về an toàn và trách nhiệm của toàn xã hội. Chúng ta chấp nhận đến mức nào việc trẻ em phải lớn lên trong nỗi sợ? Chúng ta sẵn sàng đánh đổi điều gì để giữ cho trường học là nơi của tri thức, chứ không phải của tang tóc?
Tiếng súng trong học đường không chỉ sát con người, nó bắn thủng niềm tin xã hội. Và nếu xã hội không trả lời bằng những thay đổi thực chất, thì sự im lặng sau mỗi thảm kịch sẽ chính là thông điệp tệ hại nhất, đó chính là việc chúng ta đã quen với mất mát và chấp nhận nó như một cái giá không thể tránh.
Một xã hội văn minh không được đo bằng số lượng vũ khí nó sở hữu, mà bằng mức độ an toàn mà nó dành cho những đứa trẻ yếu ớt nhất. Nếu còn lương tri, đó phải là ranh giới không bao giờ được vượt qua.
When Gunfire Echoes in the Classroom:
What Message Is Society Sending
to Governments and Parents?
It is no coincidence that every time a shooting occurs—especially within a school—society falls into a familiar cycle: shock, outrage, debate, and then silence. What is truly frightening is not how often the gunfire erupts, but how accustomed we have become to hearing it. When violence turns into “daily news,” society stands at a perilous moral threshold: collective numbness.
The recent shooting in Australia, alongside a series of incidents in the United States—where the targets are not only students but also teachers, law enforcement officers, and entirely innocent civilians—reveals a chilling reality: gun violence no longer respects boundaries. Schools, once regarded as symbols of safety, knowledge, and the future, are no longer inviolable spaces.
Every school shooting leaves behind two layers of trauma. The first is the loss of life—something the media often reduces to numbers. The second, deeper and more enduring, is the prolonged fear carried by an entire generation. Children go to school not only with backpacks, but with an unspoken anxiety: will today be the day danger arrives—whether from a fellow student, a college peer, or someone from outside the school—and will we be safe?
A society in which parents feel compelled to consider bulletproof backpacks for their children, to teach them how to hide under desks or barricade classroom doors instead of simply teaching them how to read and write, is a society that has failed to protect its most fundamental values. In such a place, education is forced to coexist with a defensive mindset, and childhood itself is invaded by concerns of security.
It would be easy—and also evasive—to place all the blame on a “deranged individual,” on personal pathology, or on a fleeting moment of loss of control. The uncomfortable truth is far more complex: school shootings are the product of an entire social ecosystem.
They emerge in environments where access to weapons is far easier than access to mental health care; where isolation, depression, and feelings of exclusion among young people go undetected and unaddressed; where violence is normalized through culture, media, and even political rhetoric; and where social, ethnic, and ideological tensions intensify while healthy channels for dialogue remain absent.
In such a context, firearms cease to be merely tools of killing. They become instruments through which despair, hatred, or a desperate desire to be seen is expressed by individuals who have slipped beyond the boundaries of social connection.
Each time gunfire erupts, governments face two choices: to enact short-term, reactive security measures, or to confront the difficult but necessary structural reforms. History shows that the former is easier, but only the latter offers a path toward lasting reduction in violence.
It is increasingly clear that society cannot rely solely on police presence, metal detectors, or emergency drills. Physical security cannot substitute for social security. Gun control, however controversial, is no longer a purely ideological debate—it is a matter of moral responsibility toward children.
At the same time, serious investment in school-based mental health services, the construction of early-warning systems for violent risk, and the reduction of inflammatory language in political and media discourse are no longer optional; they are urgent necessities.
Parents, too, often stand as the first to suffer and the first to grieve, yet they can easily fall into a sense of helplessness. Today’s society, however, demands that parents serve not only as protectors within the family, but also as moral agents within the community.
Listening more closely to children, recognizing early signs of psychological distress, teaching nonviolent ways to resolve conflict, and—most critically—refusing to normalize aggression, hatred, or contempt in everyday life: these are invisible yet vital lines of protection.
In this context, youth education within organizations such as the Vietnamese Buddhist Youth Association also bears responsibility and cannot stand apart. Youth leaders, as guides and role models, must be equipped with solid foundations in ethics, psychology, and social responsibility in order to accompany and guide the younger generation. Accordingly, leadership training programs cannot remain confined to outdated frameworks; they must be flexibly updated and continuously improved to meet the challenges of a changing era.
A child who grows up in an environment of understanding and connection is far less likely to become a victim—and even less likely to become a perpetrator.
Every shooting raises a question, but regardless of whether the perpetrator is a student, a college peer, or an outsider, each incident poses an urgent societal equation of safety and collective responsibility. How much fear are we willing to accept as the backdrop of childhood? What are we prepared to sacrifice to ensure that schools remain places of learning rather than sites of mourning?
Gunfire in classrooms does not only wound bodies; it shatters social trust. And if society fails to respond with substantive change, then the silence that follows each tragedy becomes the most devastating message of all: that we have grown accustomed to loss and accepted it as an unavoidable cost.
A civilized society is not measured by the number of weapons it possesses, but by the degree of safety it affords its most vulnerable children. If conscience still exists, that must be a boundary that can never be crossed.
