Sông Gò Bồi - Niềm Nhớ

Ven sông Gò Bồi *, Bình Định (Ảnh: Uyên Thu)

Sông Gò Bồi - Niềm Nhớ
                                      Viết để biết ơn Ba Mẹ

             Tôi sinh ra và lớn lên ở bán đảo Phương Mai. Phước Lý là tên gọi của thuở xưa (nay là Xã Nhơn Lý).  Tôi lớn lên với biển xanh cát trắng, với vị mặn của biển, và tình thương yêu dạt dào của Ba mẹ. Đó là những gì tôi quen thuộc nhất.  Có lần tôi đã viết trong bài thơ Nhớ "Quơ"

            Quê hương ơi nhớ cá cơm mắm nhĩ

            Biển xanh trong như ngọc - lụa Hà Đông

            Có thuyền ghe nhô nhấp bềnh bồng

            Thơm và đẹp như tơ trời bảng lảng.

            Quê hương tôi đó, toàn là biển xanh cát trắng với trăng thanh, gió ngàn và nắng gắt.  Vì thế, tôi chỉ biết hít thở trong vị mặn của biển, biết mùi thơm của nước mắm, biết tận hưởng vẻ đẹp của biển và thiếu vắng những dòng sông. Cho nên, nói đến sông ngòi thì nó rất là xa lạ trong tâm thức của tôi mãi đến khi được Ba dẫn đi thăm làng quê Bình Định.

              Tôi nhớ không rõ, lúc đó tôi khoảng 7, 8 tuổi, Ba tôi dẫn đi Gò Bồi, rồi Tuy Phước, rồi Bình Định thăm người thân.  Chúng tôi với được cơ duyên đầu tiên tiếp cận với sông ngòi.  Dòng sông đầu tiên tôi thấy trong đời là Sông Gò Bồi.  Ở nơi đây là tuổi thơ và cũng là Quê Ngoại của nhà thơ Xuân Diệu. Nơi có gió Nồm hắt lên từ Đầm Thị Nại, có những dãy tre xanh ngát, có những mái nhà tranh lưa thưa xóm nhỏ, và có những đàn vịt tung tăng bơi lội. Với tôi, hình ảnh xa lạ đó khác xa với biển cả.  Biển mênh mông, bao la và dạt dào, có khi yên tĩnh và ầm ĩ. Nhưng với sông Gò Bồi, nó lại phẳng lặng và êm ả quá. Điều đó phản ảnh qua lời nói và nếp sống của những người địa phương. Như những người làng quê, người Gò Bồi nhỏ nhẹ, trung trực và hiền từ.

             Khi ở Hoa Kỳ, nơi tôi đang cư ngụ tuy ở gần sông Sacramento và sông American, nhưng có lẽ sông Gò Bồi để lại ấn tượng sâu đậm nhất.  Có lần nói chuyện cùng các bạn cũ. Tôi đã ví cuộc đời như một dòng sông đang trôi chảy và tôi cũng đã nghĩ đến sông Gò Bồi.  Đây là bài thơ cũ.

Dòng Sông Nhỏ

 Ngày nói chuyện cùng Quyên, gởi các bạn trường cũ.

trời lạnh gió sầu gay gắt

cơn mưa nặng hạt

nỗi buồn tênh

nhớ những giọt nắng ấm quê hương

tuổi thơ ngây

tinh nghịch đến trường

mái tóc thề vấn vương

thương hoài tiếng ru của gió

dòng sông nhỏ

chảy cuộc tình sa mạc

huyền thoại thuở nào

biển cả im ả sóng

vầng trăng thanh

mộng ước

ngoài hiên mưa vẫn đổ

giật mình nửa kiếp rong chơi

đông tây trời chưa sáng

bẽ bàng

tiếng vọng hôm qua

hay tiếng gọi mai sau

gió lại hú triền miên

về phút giây hiện tại.

            Chắc có lẽ chúng ta nên trở về với giây phút hiện tại. Giây phút hiện tại đó là cuộc sống mầu nhiệm, trong đó chúng ta phải biết ơn và đền ơn những đấng sinh thành dưỡng dục của mình. Trăm sông cũng đổ về biển và lá nào lại không về cội. Nay dòng suối nhỏ của con cùng chung suối nguồn bao la của Ba Mẹ, suối nguồn thương yêu và thanh khiết. Dòng suối của con đang hướng về dòng sông của Ba Mẹ, và dòng sông nào cũng đẹp như tình thương yêu vô bờ bến của đấng sanh thành, luôn trôi chảy không ngừng.

             Ba Mẹ ơi, chúng ta đang đi "như một dòng sông" đang hướng về biển lớn, biển tâm linh và bến bờ giác ngộ. Những tiểu ngả đang chan hoà đại ngả. Mùa Vu Lan sắp đến, viết vài hàng để tưởng nhớ đến công ơn sinh dưỡng của Ba, của Mẹ và của ông bà Tổ tiên. Con cảm ơn Ba, con cảm ơn Mẹ. I love you so very much.

American River, Sacramento, CA

August, 2012.

BỒI ĐẮP NHÀ LÀM

                                    Designed by Đức Quảng
BỒI ĐẮP NHÀ LÀM
         Gởi tặng tất cả Lam viên

Chung cùng vun đắp tình lam
Để ta quý mãi tình nàng cho ta
Đẹp thay xây dựng mái nhà
Hương lam thanh thoát la đà mười phương.

Em - Sự Biểu Hiện (Our 9th Anniversary)

                                                  Thơ Bạch X. Phẻ; Nhạc Nguyễn Văn Quang

Em - Sự Biểu Hiện

            Tặng vợ hiền Thanh Trang.

Em yêu hỡi ! lá thư tình anh viết

Lễ tình nhân, anh lại nhớ về em

Anh lữ khách dừng chân nơi hoang dã

Đời có em sương lạnh vẫn đông đầy

Từ thuở đó, ta cùng chung lý tưởng

Phục vụ đời và phụng sự nhân sinh

Em dòng nước mát, ngọt ngào, êm dịu

Em áng trăng vàng lồng lộng thanh tao

Em kiêu sa và từ tốn tựa ngàn sao

Là biểu hiện của những gì trân qúy

Tùng có vững cũng nhờ nguồn nước đó

Ta thong dong như hạc nhé em yêu.

Valentine Day, 2008.

XUÂN MIÊN VIỄN - HAPPY NEW YEAR

                                        Thư pháp: Võ Việt Tuấn
XUÂN MIÊN VIỄN

Mai vàng phú quý mừng Nguyên Đán
Đào hồng may mắn đón Tân Xuân
Phước-Lộc-Thọ-Khang-Ninh vô lượng
Mộc-Thủy-Kim-Hỏa-Thổ hữu chung

Xuân nay Di Lặc vô cùng
Từ Bi Hỷ Xả trung dung Đạo đời.

Xuân Quý Tỵ, 2013.

QUÊ HƯƠNG NGÀY VỀ

                                               dõi mắt nhìn - photo BXK

QUÊ HƯƠNG NGÀY VỀ

            Năm sau, Ba đã ngoài 80 tuổi và vẫn muốn về Quê thăm nơi chôn nhau cắt rốn.Vì tuổi già sức yếu, nên có lẽ tôi sẽ tháp tùng cùng người. Cách đây 7 năm, tôi đã có dịp trở về Quê Hương Việt Nam thân yêu để làm tròn bổn phận của một người con, người cháu trong gia đình, và đồng thời cũng muốn đóng góp một chút nhỏ nhoi trong khả năng hạn hẹp của mình cho quê hương. Mỗi lần về Quê là mỗi lần lo toan, vui thì ít buồn thì nhiều trước những nhiễu nhương, cay đắng tình đời, và thay đổi ồ ạt của xã hội. Bù lại, những tình cảm nồng nàn, thương yêu của gia đình, bạn bè và thân hữu đã làm ấm lại lòng lữ khách tha hương. Như bao nhiêu người Việt Nam khác, tôi vẫn luôn ấp ủ ngày về thăm lại Quê hương và cống hiến sức mình mong cho đất nước hình chữ S ngày càng phồn thịnh.

Có lần tôi đã nghe Huy Uyên--một người ly hương--tâm sự,

Ta bơ vơ giữa đất Sài-gòn

xa lạ quá góc trời buổi trước

bao nhiêu năm (tha hương) xuôi ngược

về đâu thôi lệ ngậm ngùi tuôn.

Thôi cả đời ta mãi đi tìm

mà có bao giờ hề bắt gặp

sáng chiều nắng lên rồi tắt

mắt dõi theo người, máu chảy trong tim... (Sài-Gòn, Ngày Về)

Rồi mới đây nhất có người bạn, DT, cũng mới về thăm Quê hương và người tâm sự:

"Chuyến đi... mình đi một vòng, thăm quan, Việt Nam không như trong trí nhớ của mình. Hình ảnh đó chỉ là của ngày xưa thôi... hơn 20 năm, quay về, hoàn toàn mới lạ, thay đổi, thời trang, muốn như Tây... nhưng Tây lại không giống Tây, Việt lại không giống Việt... mình không nhìn ở góc cạnh bi quan đâu nha. Mình chỉ đang chia sẻ một chút xíu trung thực, cảm nhận từ trái tim mình, mà từ thuở nhỏ khi rời VN cho đến bây giờ, mình luôn mang hoài một hình ảnh đẹp của VN, hình ảnh của Văn Hóa, truyền thống, hình ảnh các em học sinh, v.v... Về lại Sài Gòn... mình lội đi bộ trên khắp các nẻo đường, đứng giữa một thành phố tấp nập xe cộ, không có chút trật tự nào cả... hàng ngàn người qua lại... mình ngồi bên lề đường ngắm xem thành phố của hàng giờ... có chút gì đó buồn buồn... quê hương mình đã không còn giữ lại nền Văn Hóa đẹp của người dân Việt Nam... tệ nhất là thành phố Sài Gòn... các cô... các cậu... cafe.. nhậu nhẹt... khoe sắc khoe hương…  và vì chạy theo nhu cầu đời sống "đua đòi" mà đua đòi không đúng cách thành ra mình tự đánh mất chính mình... đó là tệ nạn của xã hội vậy thôi.. mình chỉ buồn... ước chi quê hương mình…, để giữ lại nét đẹp của văn hóa mình, đạo đức mình thì tuyệt vời biết mấy.. Mình có quyền thay đổi nhưng phải thay đổi làm sao để văn minh hơn, văn hóa hơn thì đó mới gọi là thay đổi...

Nhìn lại những cụ già, vẫn lận đận với những gánh hàng rong..ôi chao.. mình thấy chạnh lòng và đau đớn, khi một bên trẻ thì lại đi đánh mất giá trị làm người, giá trị của đạo đức, còn một bên thì vẫn là cù lao, vất vả với đời sống này...

Mình có ghé ngang các trường học, chỉ đứng lại bên trưóc cổng trường ngắm các em vào học tan học, như để tìm lại chút kỉ niệm mà một thời mình đã cắp sách vào ra với cổng trường quê hương...”

            Có phải chăng kỷ niệm dĩ vãng lúc nào cũng đẹp; và một khi sự thật quá phũ phàng, nó lại khiến con người ta hụt hẫng, thất vọng. Hai tâm trạng trên của DT và UH thật là bẽ bàng, lẽ loi, xa lạ và cô đơn giữa phố xá đông người trên chính quê hương xứ sở của mình. Tìm đâu những bóng hình thơ mộng thuở xưa, có chăng chỉ là những nỗi ngậm ngùi, những giọt lệ chảy ngược vào tim. Cô quạnh quá!

            Hoà vào nỗi niềm hướng về đất nước thương yêu của DT và UH, tôi nhớ lại những năm trước, khi về nước và chứng kiến sự buông thả của một số thanh niên Việt Nam. Họ lao vào con đường nhậu nhẹt, hút sách, vô cảm... và thờ ơ với cuộc sống. Tôi cũng thường xuyên tâm sự và khuyên nhủ một vài con cháu trong gia đình.  Có lần tôi đã điện thư (email) như thế này:

"Các con thương,

            Cậu đã, đang, và sẽ luôn luôn quan tâm đến các con và gia đình các con. Những câu hỏi của cậu thật khó trả lời vì nó rất cá nhân và cần sự thực hành/chiêm nghiệm mới trả lợi được.  Những câu hỏi đó là phương tiện gợi ý cho các con thực tập quán chiếu, nhìn sâu trong mọi vấn đề; cậu hiểu và biết điều đó khó ở cái tuổi còn "trẻ" của các con và các con cũng không cần trả lời nếu như các con không muốn hoặc không thích.  Khi trả lời, xin hãy trả lời riêng cho cậu thôi ngoại trừ khi con muốn tất cả điều biết. Đó cũng là những câu hỏi cậu quán chiếu cho chính mình:  Con đường nào mình đang đi?  trên phương diện tài chánh hay quan hệ với người chung quanh ví dụ như con/vợ/anh chị/ông/bà/bè bạn, về tình cảm, về tâm linh v.v... Mình cần phải đi tới đích mà mình đã định hướng, làm cho nó tốt hơn, có nghĩa là phải tiến lên phía trước.  Vì thế, các con cũng nên nhìn lại chính mình trong những lãnh vực đó.  Đừng đi tụt lùi mà sẽ càng xa mục tiêu nếu không nói là té hố. Thỉnh thoảng chúng ta cũng bị tụt lùi, nên cần biết để dừng lại và hãy tiến về phía trước.  Có một triết gia bảo rằng:  Nó không quan trọng mình đi nhanh hay đi chậm, miễn sao là mình đi đúng hướng- bước tới/forward.

            Các con biết không?  Con người của chúng ta có đến 3 cuộc sống.  Cuộc sống cá nhân - personal/private life, cuộc sống xã hội/công cộng - public life và cuộc sống tâm linh - spiritual life.  Con người thường gặp những chán chường, không toại nguyện, khổ đau, thất vọng, sợ hải và đưa đến tột cùng đau khổ là vì họ chỉ chú tâm vào cuộc sống cá nhân hay cuộc sống xã hội, mà quên đi cuộc sống thứ ba.  Nền tảng của cuộc đời là cuộc sống tâm linh các con ạ. Khi mình có cuộc sống tâm linh, mình có cả tất cả. Khi các con tiếp cận nhiều với cuộc sống tâm linh, các con sẽ hiểu cậu, hiểu Ông Bà, hiểu Cha Mẹ và gia đình mình hơn. 

            Cậu xin kể cho con nghe một câu chuyện.  Tuần rồi, Lai cùng cậu leo núi và nghe thác đỗ.  Một ngày bình yên - Đến thác ghềnh, buồn tênh cũng đỗ. Trên đường đến thác có những cây thông vươn lên mạnh mẻ, tuyệt đẹp từ những tảng đá khổng lồ.  Nhiều cây thông thật to, đứng thật vững bên vách đá cheo leo mà không hề nghiêng ngã? Vì sao vậy? Là vì những gốc rễ của nó bám sâu vào lòng đất; nó phải có thật nhiều gốc rễ mới đứng vững và hùng vĩ như vậy. Con người của chúng ta cũng vậy, mình cần có cội nguồn, gốc rễ của mình.  Gốc rễ gia đình, gốc rễ học vấn, gốc rễ huyết thống, gốc rễ dận tộc, gốc rễ tâm linh v.v... càng nhiều thì cây càng vững. Nếu chỉ hời hợt dưa trên một vài gốc rễ yế ớt thì mình sẽ bị ngã nghiêng hay bị cuốn theo chiều gió. Vì thế hãy là những cây to khỏe các con nhé, đừng làm những cây non, yếu ớt dể ngã nghiêng trước gió để rồi chỉ một chút gió vô tình cũng làm trốc gốc mình rồi. Một lần nữa, gốc rễ tâm linh là vô cùng quan trọng, đặc biệt là trong những lúc mình hụt hẫng, buồn phiền. Thôi cậu phải đi làm việc. Cậu sẽ kể chuyện tiếp cho các cháu thư sau. Ồ, cậu đang đọc những đoạn văn ngắn nhưng rất hay của Nguyễn Ngọc Tư; cô ta rất trẻ nhưng ngòi viết rất chuẩn.  Các con hãy đọc.... Người Yêu Ngóng Núi; Cách Đồng Bất Tận, v.v... rồi cùng thảo luận với cậu nghe.

Chúc các con luôn vui vẻ và một cuối tuần bình yên."

            Nhưng rồi mọi việc đã, đang và sẽ luân hành theo bánh xe thời gian.  Có lẽ như một số Việt kiều nói những lần về Việt Nam lại tràn dâng bao nỗi vui buồn, xót xa, ngậm ngùi với những giọt lệ chảy ngược vào tim, êm đềm và thầm lặng. Thế mà vẫn có người muốn về, trong đó có tôi, có anh Ngô Tín, người nhỏ to tâm sự trong ca khúc của mình.

Mai ta về, đường phố thay tên

Sài Gòn không em, nắng mưa đợi chờ.

Hàng cây im bóng, say nỗi nhớ

Mai ta về, lạc bước chân quen. (MAI TA VỀ)

Và vẫn biết như nhạc sĩ Lê Tín Hương viết,

Khi tôi về, tình quê hương ngạt ngào

Khi tôi về, lòng yêu thương dạt dào

Kỷ niệm xưa năm nào, đầy vơi trong tim đau!

Khi tôi về, nhìn dân tôi ngỡ ngàng

Khi tôi về, nhìn quê hương điêu tàn

Nhìn tuổi thơ nghèo nàn, nuôi đời trong dối gian! (Con Đường Tôi Về),

nhưng có lẽ như tôi đã trải tâm sự trong chính bài thơ của mình:

NHƠN LÝ – QUÊ HƯƠNG TÔI        

Viết tặng những người con Nhơn Lý (Phước Lý), Quy Nhơn, Bình Định.

Quê hương tôi đẹp những trưa hè

Tiếng Mẹ già ầu ơ trong gió

Con lớn dần trong những vần thơ

Đâu cát trắng biển đẹp mộng mơ

Đâu Eo Gió khung trời kỷ niệm

Đâu biển xanh nước biếc nắng vàng

Đâu Dốc Cá miên man lãng mạn

Đâu cõi tịnh Phước Sa buổi sáng

Đâu bình minh vừa rạng se mây

Đâu Ngọc Hòa Tịnh Xá đong đầy…

Đây Nhơn Lý biết bao kỷ niệm.

Mà em yêu !làm sao em biết?

Yêu quê hương, mối tình bất diệt

Như tình thương của kẻ tha hương

Cõi vô thường có quán mới thương

Nơi cắt rốn muôn ngàn lẽ sống

Và chúng ta không còn thuở mộng

Hãy góp phần xây dựng quê hương. (Hương Lòng, 2007)

hay có lẽ là mối tình tôi dành cho em, dành cho Huế trước sau như một,

Ơi hỡi Huế! một lần tôi được đến

Sẽ cùng em trầm lặng nỗi niềm riêng

Ơi hỡi Huế! một đời tôi thầm mến

Huế trong tôi từ lúc nón em nghiêng! (HUẾ TRONG TÔI)

Cho nên tôi vẫn sẽ đi và về với Việt Nam, về với quê hương Bình Định và Huế nói riêng, vì ở đó có...

Vờn mây cách hạc trên trời

Thong dong vô trụ bên đời hắt hiu

Triều âm lặng sóng bến chiều

Trăng thanh mộng đẹp tình yêu thuở nào (Chiều Eo Gió)

và có ....

Hương giang nước chảy lững lờ

Tinh mơ hư ảo đôi bờ khói sương

Tha phương nhớ Huế vấn vương

Ngày đi chín nhớ mười thương chưa tròn

Đông Tây chân đã mỏi mòn

Ngày về còn nhớ nước non của mình?

Cuộc đời dâu bể phù sinh

Ra đi chỉ để chữ tình sắc son. (ĐI VÀ VỀ VỚI HUẾ)

Có lẽ, “con đường tôi về...”

………………, còn lá me xanh,

Còn dòng sông nhỏ, êm đềm uốn quanh.

Còn em thơ nhìn, ánh mắt lạc loài,

Manh áo rách vai, cợt đùa với da!

Sáng trong bầu trời, mầu da sạm tối.

Con đường tôi về, rực nắng ban mai,

Còn hàng hoa đỏ, mùa hè thắm tươi

Còn em ngày nào, áo trắng thẹn cười

Nay đã vào đời, nụ hồng lả lơi....

Phải chăng vì đó là bổn phận và trách nhiệm của những người con hay bản chất thực sự của cuộc đời:

là...

như-thị.

Sacramento

Winter, 2012.

OUR FIRST ‘JOGGING’ - With that 6 miles...

                                      Achieving our goal - 3 miles in: photo Nikie Nguyen

OUR FIRST ‘JOGGING’ - With that 6-miles...

            For Lieu, Nga, Hieu, Yen, Hong, Phuoc, Rinny, and Tue

It was a cold morning.

The pre-dawn bright moon was still waiting to greet us

for jogging with the energetic gals for the first time.

Perhaps, my brother-in-law, Tue, and I didn't know what we are heading into

Yet it was a delightful and enjoyable experience.

Coming out of nowhere, the six fabulous gals

starting to run once we got to the bank of the river.

The winding way along the American river seems endless.

Its bare beauty fills with the songs of birds, the laugh of the moving river,

the dews clinging on the plants,

and the rays of sunshine through the tree branches.

Their weekly day to exercise, relax and catch up with each other

and we are lucky to be with them or what?

Try catching them for three long miles straight in,

without warming up or stretching -

that was really a stretch for the guys.

On the way back, while running and talking, Lieu, an ideal friend, encouraged me to keep running.

She is a champion and so are the other six gals.

Finally, we made it!

with the soreness in our muscles...

My brother said, "it hurts so... good"

In life, just like any phenomenon, it is how you take it.

Your attitude toward life

As if the water is just passing by under the bridge.

For me, the sound of my shoes kissing the earth,

the breeze in my face,

the sweat on my forehead,

is my motivation and my continuation.

Via this experience, I learned that women are resilient, perseverance,

enduring and determined.

And I will be back to learn and celebrate life with them.

Perhaps, I should call this a day to rejuvenate myself from work and school,

my weekly workout,

or my way to 'lose weight' as my doctor recommended for my fatty liver.

Or the way to rest mentally,

or to deepen inner awareness.

With that 6-miles...

American River, Sacramento, CA

January 27th, 2013.

TỨ CÚ

                                                                                   Tìm Phật - hình BXK

TỨ CÚ
Kính tặng cô Trần Thị LaiHồng

Như tứ đại trong vũ trụ
Vẻ đẹp đất đá hương hoa
Địa thuỷ phong nhiệt phương tiện
Năm uẩn hoà điệu tương giao
Duyên hợp tự tánh duyên tan
Tĩnh toạ nhận chân vô thường
Trên đỉnh cô phong Tanka
Tất cả cũng đều vô ngã...

Vui thay đoá Tâm Chơn Nguyên.

Sacramento, February 2, 2013

COMES AND GOES

                                                      Between the two sides - Ra sức - ảnh Đức Quảng

Click vào đây để đọc tiếng Việt

COMES AND GOES

It is cold
Winter is on its way
A sleeping town
The trees are bare of all leaves
Wide roads, deserted
Heavy rain dances every episode
Ragged leaves lie on the ground,
Yet there are rays of intrigue, sunshine
Leaves are lying about in disorder, in the way
and wet.
Yet, I realized the sequence of nature
Bud-Flower-Leaf-Branch
Spring-Summer-Fall-Winter
or Form-Stay-Change-Emptiness
or Birth- Remain-Change-Death.
The rain is dancing once again
 A few worms move to higher ground
 From the saturated water to find life.
And where is it from?
Is it the Law of Cause and Effect or Creator
And where is it going then?
Comes and goes
Gone and came
Amid the chilled cold, suffering and dissatisfaction
I avoid touching it
Surely it will be scolded
Death or as bait for birds
The dying body, this body - like Tibetans – are one-time sacrificing for others
Enrich the others and/or continuation
No traces of the grave (tomb)
Finally disappeared;
The silent withered flowers
Footsteps are bathed with the heart beats
Where are we going?
From where are we coming?
Karma and Laws of Cause and Effect
Infinite
Interdependence
Infinite
A fine path between the two sides.

December 1st, 2012. 
Sacramento, CA.

Published in Chanh Phap's monthly Magazine.