LỜI MẸ DẶN
Tôi mồ côi cha năm hai tuổi
Mẹ tôi thương con không lấy chồng
Trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải
Nuôi tôi đến ngày lớn khôn.
Hai mươi năm qua tôi vẫn nhớ
Ngày ấy tôi mới lên năm
Có lần tôi nói dối mẹ
Hôm sau tưởng phải ăn đòn.
Nhưng không, mẹ tôi chỉ buồn
Ôm tôi hôn lên mái tóc
- Con ơi
trước khi nhắm mắt
Cha con dặn con suốt đời
Phải làm một người chân thật.
- Mẹ ơi, chân thật là gì?
Mẹ tôi hôn lên đôi mắt
Con ơi một người chân thật
Thấy vui muốn cười cứ cười
Thấy buồn muốn khóc là khóc.
Yêu ai cứ bảo là yêu
Ghét ai cứ bảo là ghét
Dù ai ngon ngọt nuông chiều
Cũng không nói yêu thành ghét.
Dù ai cầm dao doạ giết
Cũng không nói ghét thành yêu.
Từ đấy người lớn hỏi tôi:
- Bé ơi, Bé yêu ai nhất?
Nhớ lời mẹ tôi trả lời:
- Bé yêu những người chân thật.
Người lớn nhìn tôi không tin
Cho tôi là con vẹt nhỏ
Nhưng không! những lời dặn đó
In vào trí óc của tôi
Như trang giấy trắng tuyệt vời.
In lên vết son đỏ chói.
Năm nay tôi hai mươi lăm tuổi
Đứa bé mồ côi thành nhà văn
Nhưng lời mẹ dặn thuở lên năm
Vẫn nguyên vẹn màu son chói đỏ.
Người làm xiếc đi dây rất khó
Nhưng chưa khó bằng làm nhà văn
Đi trọn đời trên con đường chân thật.
Yêu ai cứ bảo là yêu
Ghét ai cứ bảo là ghét
Dù ai ngon ngọt nuông chiều
Cũng không nói yêu thành ghét
Dù ai cầm dao doạ giết
Cũng không nói ghét thành yêu.
Tôi muốn làm nhà văn chân thật
chân thật trọn đời
Đường mật công danh không làm ngọt được lưỡi tôi
Sét nổ trên đầu không xô tôi ngã
Bút giấy tôi ai cướp giật đi
Tôi sẽ dùng dao viết văn lên đá.
(PHÙNG QUÁN, 1957)
MOTHER’S RECOMMENDATION
I was an orphan of my father at the age of two
My mother loved me and did not remarry
Growing mulberry, raising silkworms, weaving cloth
She raised me to my adulthood.
The last twenty years I still remember
One day, when I was five
I lied to my mother
I thought right after she would spank me
But no, my mother was just sad
Hugging me and kissing my hair
- Little boy
Before closing his eyes
Your father told you to be
all your life a truthful person.
- Mom, what is a truthful person?
My mother kissed my eyes
- Son, a truthful person
When happy and wanting to laugh, will laugh
When sad and wanting to cry, will cry
To love someone will keep saying love
To hate someone will keep expressing hate
And to whoever is sweet-talking and flattering
He will not express love instead of hate
And even if whoever wields a knife and threatens to kill
He will not turn hate into love.
From there, when adults asked me:
"Young boy, who do you love the most?
I remembered what my mother said, and I replied:
"I love truthful people.
The adults looked at me in disbelief
Thinking that I was a little parrot
But no! Those words imprinted on my mind
Like on a marvelous blank page
With red lipstick remnant.
I am twenty-five years old this year
The orphan turned to be a writer
But what my mother recommended me when I was five
Stays as an indelible mark of the red lipstick color
It is difficult for the circus acrobats to rope-walking
But not as hard as being a writer
Walking a lifetime on the path of truth
To love someone will keep saying love
To hate someone will keep expressing hate
And to whoever is sweet-talking and flattering
He will not express love instead of hate
And even if whoever wields a knife and threatens to kill
He will not turn hate into love.
I want to be a truthful writer
Truthful for life
The honey of fame does not sweeten my tongue
Lightning on my head does not knock me down
Pen and paper stolen away
I will use a knife to write on the stone
(LUU NGUYEN DAT, Translation, 2023)
RECOMMANDATION D’UNE MÈRE
A deux ans, je devins orphelin de père
M'aimant, ma Mère ne s'était jamais remariée
Cultivant mûriers, élevant vers à soie, tissant la toile
elle m'élevait ainsi jusqu'à l'âge adulte.
Vingt ans auparavant je me souviens encore
Ce jour-là, à cinq ans, j’ai menti à ma mère
le lendemain, je pensai être puni
Mais non, elle ne montrait que tristesse
me serra et embrassa mes cheveux
- Mon petit, avant de fermer les yeux
ton père te recommandait que tout au long de ta vie
tu te dois d’être un homme honnête, fiable de vérité
- Oh Mère! Que veut dire honnête, fiable de vérité?
Ma mère embrassa mes yeux
- Mon fils, une personne honnête, fiable de vérité
Quand heureuse et voulant rire, rira de bon coeur
Quand triste et voulant pleurer, pleurera toutes larmes
Quand aimer quelqu’un osera déclarer aimer
Quand haïr quelqu’un osera dire haïr
Et en dépit des paroles mielleuses qui flattent
s'abstiendra de dire aimer au lieu de haïr
Qu'importe couteau branlant et menace de mort
ne changera pas la haine en amour
Des adultes depuis me posaient cette question:
Garçon, qui aimes-tu le plus?
Me rappelant les paroles de ma mère, je répondis:
- j'aime les personnes honnêtes et fiables de vérité.
Incrédules, ces adultes pensaient que j’étais un petit perroquet
Mais non! les recommandations maternelles étaient imprimées dans mon esprit
Comme sur une merveilleuse page blanche
imbibée de marque ardente de rouge à lèvres écarlate.
Cette année j'ai vingt-cinq ans
l'orphelin est devenu écrivain
Mais les avis maternels reçus à cinq ans
gardent indélébile leur marque de rouge écarlate.
Il est déjà bien difficile pour le funambule de marcher sur la corde raide
Plus ardu encore que d'être un écrivain
Contraint la vie durant de marcher sur le chemin de la vérité.
Quand aimer quelqu’un on osera déclarer aimer
Quand haïr quelqu’un on osera dire haïr
Et en dépit des paroles mielleuses qui flattent
On s'abstiendra de dire aimer au lieu de haïr
Qu'importe couteau branlant et menace de mort
On ne changera pas la haine en amour
Je veux être un écrivain honnête
Fiable de vérité pour la vie
Le miel des honneurs ne ramollira pas ma langue
La foudre explosant sur ma tête ne m’assommera pas
Ma plume et mon papier confisqués
Du couteau et sur la pierre, je graverai mes mots.
(LUU NGUYEN DAT, Traduction, 2023)
