 |
| Buổi vấn đáp ngoài trời. Ảnh BXK |
TU LÀ ĐỂ BIẾT CHÍNH MÌNH THEO TRUYỀN THỐNG THIỀN TÔNG VIỆT NAM
 |
| Thiền hành - ảnh lấy trên Nhà văn Trần Kiêm Đoàn's fb |
Cuối tuần qua, chúng tôi lại có duyên tham dự
Khoá tu học mùa Thu hằng năm của Thiền Viện Diệu Nhân ở Rescue, CA. Khoá tu năm
nay có chủ đề: Tu Là Biết Mình. Thiền viện này là một chi nhánh của Thiền Tông
Việt Nam từ trong nước do Đại Lão Hoà Thượng Thích Thanh Từ dung hợp từ thập
niên 70's. Có thể nói, pháp môn Thiền Tông Việt Nam cuối thế kỷ 20 xuất xứ từ
Tu Viện Chân Không (1970-1986) và Thiền Viện Thường Chiếu từ năm (1974 cho đến
nay) do Ngài chủ trương và hướng dẫn. Vì chúng tôi, chỉ được nhân duyên tu học
có hai ngày mà lại bán trú nên có thể những gì chúng tôi viết và cảm nhận ở đây
không đầy đủ. Vậy mong quý vị rộng lượng mà hoan hỷ.
Khác với những chi nhánh Thiền tông khác ở
Trung Hoa (Ví dụ như Tào Ðộng, Lâm Tế,
Quy Ngưỡng… Thiền tông Việt Nam mà Hoà thượng đề xướng có ba dòng tư tưởng hay
3 cái mốc thời gian lớn, đó là thời Ngài Nhị Tổ Huệ Khả thời Ngài Lục Tổ Huệ Năng, và dĩ nhiên cũng là quan trọng nhất đó là cái mốc cuối cùng, Đức Vua
Trần Nhân Tông (1258-1308), Sơ Tổ Trúc Lâm. Lúc bấy giời Ngài dung hợp tinh hoa của các nhánh Thiền thiện hành như
Tỳ-ni-đa-lưu-chi,
Vô Ngôn Thông, Thảo Ðường để
thành lập phái thiền Trúc Lâm Yên Tử.
Theo cuốn sách, Thiền Tông Việt Nam, Đại Lão Hoà Thượng Thích Thanh Từ cho biết sự dung hợp này từ ba vị tổ sư
thiền, “Nơi
Nhị Tổ, chúng tôi ứng dụng pháp an tâm. Nghĩa là biết rõ tâm suy tưởng lâu nay
là hư ảo, không để nó đánh lừa, lôi dẫn chúng ta chạy theo trần cảnh, nên nói
"Vọng tưởng không theo". Mỗi khi nó dấy lên đều biết rõ như vậy. Một
khi hành giả nhận diện bản chất hư ảo của chúng thì chúng tự biến mất…” Rồi Ngài tiếp,
“…Với Lục Tổ, chúng tôi ứng dụng sáu căn không
dính mắc sáu trần làm hướng tiến tu. Ðó là câu "Bất ưng trụ sắc sanh
tâm..." trong kinh Kim Cang được Ngũ Tổ giảng cho Lục Tổ. Nhưng làm sao
căn không dính trần? Ðương
nhiên phải dùng trí tuệ Bát-nhã quán chiếu, thấy các pháp duyên hợp hư dối như
huyễn như hóa. Vì thế trong kinh Pháp Bảo Ðàn, sau phẩm Hành Do là đến phẩm Bát-nhã. Nhờ
trí tuệ Bát-nhã soi rọi thấy rõ các pháp duyên sanh, không có chủ thể (vô ngã),
không cố định (vô thường) nên tâm không nhiễm trước sắc... do đó căn, cảnh
không dính mắc nhau. Căn, cảnh không dính mắc nhau là Vô Niệm, Vô Tướng, Vô Trụ,
đó là chủ trương của Lục Tổ.
Lại có một cách khác, nếu hành giả kiến tánh như Lục Tổ, hằng sống với thể tánh
bất sanh bất diệt của mình thì còn gì bận bịu với vọng tưởng hư dối, với sáu trần
giả hợp. Ði
đứng nằm ngồi không lúc nào rời tự tánh chính mình. Ðược thế thì ung dung tự tại, nên nói "đói
ăn khát uống".
- Ðến
Sơ Tổ Trúc Lâm, trong bài kệ "Câu Có Câu Không", đoạn thứ tư nói
"Nón tuyết giày hoa, ôm cây đợi thỏ", là tinh thần Bát-nhã của Lục Tổ.
Các pháp hư giả như nón tuyết, như đôi giày bằng hoa, tạm có rồi tan mất, mới
thấy đẹp rồi héo xàu, có gì lâu bền. Nếu chấp giữ nó là người ngu, như kẻ
"ôm cây đợi thỏ". Toàn thể pháp đối đãi đều không thật, do phương tiện
bày lập, giống như dây sắn dây bìm, một phen cắt đứt chúng mới là an vui tự tại.
Ðấy là tinh thần
hai câu kết của bài kệ "Cắt đứt sắn bìm, đó đây vui thích". Vừa dấy
niệm là đối đãi, vừa thốt lời là đối đãi, nếu dứt hết đối đãi thì còn niệm nào
để khởi, còn lời gì để nói. Ðây
là hằng sống thật với thiền.”
Nói tóm lại, Ngài chủ trương "Thiền, Giáo đồng
hành" và nhấn mạnh rằng:
“Ðể thấy rõ nét lối dung hợp pháp tu qua ba vị
Tổ trên, chúng tôi cô đọng lại bằng những lối tu:
1. Biết
vọng không theo, vì vọng tưởng là những tâm niệm hư ảo.
2. Ðối cảnh không tâm, vì nó là tướng duyên hợp
giả dối tạm bợ.
3. Không
kẹt hai bên, vì đối đãi là không thật.
4. Hằng
sống với cái thật, không theo cái giả, vì giả là luân hồi, thật là giải
thoát.
Khoá tu
này được sự chứng minh và giảng dạy của Ni Trưởng Trụ trì Thích Nữ Như Đức và
Ni Sư phó Trụ trì Thích Nữ Hạnh Phước của Thiền Viện Viên Chiếu tại Việt Nam,
Ni sư viện chủ Thiền Viện Diệu Nhân và Ni sư Thích Nữ Thuần Bạch, nguyên là Viện
chủ Thiền Viện Diệu Nhân. Ngoài những vị giáo thọ rừng cột của Thiền Viện Diệu
Nhân, Ni Sư Thích Nữ Thuần Chánh và Ni Sư Thích Nữ Thuần Hậu là những vị giáo
thọ thuyết giảng từ bên Việt Nam qua hệ thống webcam cùng hướng dẫn những Phật
tử xa gần hành trình và ứng dụng bốn lối tu học của Thiền Tông Việt Nam thật
khéo léo và linh động hướng dẫn.
Trong hai ngày chúng tôi tinh chuyên
tu học; nhận thấy ở đó năng lượng tu tập của Đại chúng rất là cao và sự hành
trì một cách nghiêm mật. (Xin xem chương trình tu học ở phần phụ mục). Trong
không gian và thời gian ấy, trong đó có buổi Phật pháp vấn đáp cũng như những
buổi thọ trai, chúng tôi thấy lòng từ của quý Ni sư thật mênh mông và ai ai
cũng hoan hỷ, cảm nhận được sự an lành, vững chải và thanh thoát. Riêng chúng
tôi, không biết nói gì hơn chỉ chia sẻ một chùm thơ nho nhỏ như là dấu mốc thời
gian trong sự trải nghiệm của khoá tu này.
Sáng sớm lên Thiền viện, chúng tôi
không những được buổi bình minh êm ả nhẹ nhàng đón tiếp mà có cả vầng trăng mỉm
cười vô sự. Rồi chúng tôi viết:
HƠI THỞ NHẸ
Sáng
nay Trăng qua núi
Vẫn
thanh tao nhẹ nhàng
Nhìn
Trăng không dính mắt
Hơi thở
này nhẹ tan.
Sau
khoá ngồi thiền dài 1 tiếng đồng hồ là buổi ăn sáng và đi thiền hành. Dưới sự
hướng dẫn của Ni sư Thuần Bạch, hãy về với tự tánh của mình. Đây là dịp Phản
Quan Tự Kỷ. Ngoài việc nhìn ra chính mình, chúng tôi còn thấy những cái đẹp
chung quanh.
VẺ
ĐẸP QUANH TA
Con đường mới quanh co khúc khuỷu
Từng bước chân thanh thản điềm nhiên
Cây cao thấp giữa thiên nhiên
Có cùng vẻ đẹp triền miên bạt ngàn!
Sau
phần, thiền hành lại là phần thiền toạ trước khi dùng trưa cũng theo nghi thức
Thiền Tông Việt Nam. Lần này, thú thật, ngồi lâu lúc đầu, thân cũng hơi bất an,
nhưng sau đó khắc phục được cái thân. Cái tâm an dần, như lời chỉ dạy Biết vọng không theo, khởi lên bỏ xuống. Rồi sau buổi cơm trưa chay thật ngon và
tinh khiết, là lúc chúng tôi có giờ tự do; thế là có thời gian và cơ hội cho
chúng tôi thưởng thức không gian núi đồi yên tĩnh ở đây.
BỨC
TRANH BAN TRƯA
Ngồi đây gió mát nắng hanh
Phong cầm sáu nhịp xanh xanh cõi này
Duy trì tỉnh thức quanh đây
Ô kìa thanh thoát áng mây qua đồi.
Nhưng
có lẽ hấp dẫn nhất là những buổi pháp thoại và những lúc hành thiền tự do dưới
trời trăng mây gió.
NGỒI THIỀN DƯỚI TRĂNG
Ngồi
Thiền gió mát trăng thanh
Lung
linh ánh nguyệt
Long
lanh tâm mình.
Tâm
lặng lẽ
Giữa
sinh linh
Rõ
ràng thường biết
Cõi
tình
Như
Lai.
Có
những lúc, dường như chúng tôi cũng…
BẤT ĐỘNG
Trăng
thanh vằng vặc sáng
Giữa
núi đồi cỏn con
Tiếng
côn trùng nỉ non
Phật
ngồi yên bất động
Ta
có đi trong mộng?
Hay
thánh địa linh thiêng
Rõ
ràng chốn thiền viên
Tâm
bất sinh bất diệt
Bất
động để thấy gì bạn có biết…
NHÌN TRĂNG THẤY GÌ?
Nhìn
trăng ánh sáng tám chiều
Tưởng
gần, không phải, mỹ miều rất xa
Tịch
lặng Phật tánh trong ta
Trở
về tánh Phật rỗng rang nhiệm mầu
Thấy
trăng tạp niệm trong đầu
Khởi
lên, bỏ xuống dính đâu niệm này
Ánh
trăng vằng vặc lung lay
Đều
thân hơi thở mảy may nhẹ nhàng
Trăng
vàng cùng gió mùa sang
Từ
bi, tĩnh lặng bước ngang tâm mình
Rọi
soi Phật tánh lung linh
Thường
hằng thanh tịnh lặng thinh mỉm cười.
Khi
chúng ta có sự vắng lặng thanh thản ở tâm hồn, chúng ta có thể nhận chân ra
nhiều điều. Phản quan tự kỷ cũng là
vậy, không chạy theo những dục vọng bên ngoài, không bị dính mắt. Khi
chúng ta có khả năng biết vọng không theo (Let it be) thì chúng ta tăng tưởng
thêm bước nữa đó là không dính mắt (Let it go) hay rõ ràng thường biết trong mỗi sát na vậy, thì chúng ta có thể trực chỉ chơn tâm. Ở đây, chúng tôi thấy
Chơn Tâm đó là Phật tánh mà chúng tôi ví von là Mẹ. Có thể vì 'rứa', mà cuối cùng có lẽ chúng tôi thấy được Trăng là
Mẹ và Mẹ là Phật; Tâm Mẹ là Tâm Phật và tất cả rồi cũng qua trời thái không mà
thôi.
MẸ VẦNG TRĂNG THÁI KHÔNG
Mẹ
vầng trăng sáng tỏ
Soi
nẻo đường con đi
Càng
ngày con càng rỏ
Tâm
Mẹ luôn từ bi.
Trở lại Thiền Tông Việt Nam tại hải
ngoại, có hai cơ sở tiêu biểu mà chúng tôi thường quên biết ở California đó là.
Chư Tăng ở Thiền Viện Đại Đăng ở Basall, nam California và Chư Ni ở Thiền Viện
Diệu Nhân ở Rescue, bắc California. Sự hành trì nghiêm mật của những nơi như
thế là tương lai và hoài bảo của Phật giáo Việt Nam. Xin mời các bạn hãy cùng
chúng tôi tham dự những khoá tu học kế tiếp. Xin hãy vào trang nhà www.dieunhan.net để
tiếp thêm chi tiết. Cầu chúc tất cả quý độc giả sáu thời an lành.
Tâm
Thường Định
Thứ năm 5 tháng 10:
4:45 AM THỨC
CHÚNG
5:30 – 6:30 TỌA THIỀN
7:30 ĐIỂM TÂM
9:00 – 9:45 KHAI MẠC KHÓA TU
KHÓA LỄ SÁM HỐI
10:00 – 11:00 HƯỚNG
DẪN KHÓA TU: NS Thuần Tuệ
11:30 THỌ
TRAI
12:50 PM CHỈ TỊNH
1:50 PM THỨC
CHÚNG
2:00 – 3:00 TOẠ THIỀN
3:30 – 4:30 PHÁP THOẠI: NS Hạnh Phước - Giảng
qua webcam
5:00 DÙNG CHIỀU
6:00 – 7:30 THAM VẤN
7:45 – 8:45 TOẠ THIỀN
9:30 CHỈ TỊNH
Thứ sáu 6 tháng 10:
4:45 AM THỨC CHÚNG
5:30–6:30 TỌA
THIỀN
7:30 ĐIỂM
TÂM
8:30–9:30 THIỀN
HÀNH TỰ DO
9:45–10:00 LỜI
NHẮC
10:00–11:00 TỌA THIỀN
11:30 THỌ TRAI
12:50 PM CHỈ
TỊNH
1:50 PM THỨC CHÚNG
2:00 – 3:00 TỌA THIỀN
3:30–4:30 PHÁP
THOẠI: NS Thuần Hậu - Giảng qua webcam
5:00 DÙNG
CHIỀU
7:00 SÁM HỐI
7: 45 - 8:45 TỌA THIỀN
9:30 CHỈ TỊNH
Thứ Bảy
7 tháng 10:
4:45 AM THỨC CHÚNG
5:30 – 6:30 TỌA THIỀN
7:30 ĐIỂM TÂM
8:30 – 9:00 THIỀN HÀNH: NS Thuần Bạch hướng dẫn
9:10 – 9:50 CÔNG TÁC
10:10 - 11:10 PHÁP THOẠI: NS Thuần Bạch
11:30 THỌ
TRAI
12:50 PM CHỈ TỊNH
1:50 PM THỨC CHÚNG
2:00 – 3:00 PHÁP THOẠI: NS Thuần
Chánh - Giảng qua webcam
3:30 - 4:30 TỌA
THIỀN
5:30 DÙNG
CHIỀU
7:00 SÁM HỐI
7:45 - 8:45 TỌA THIỀN
8:50 - 9:10 LỜI NHẮC CUỐI NGÀY
9:30 CHỈ TỊNH
Chủ Nhật 8
tháng 10:
4:45
AM THỨC CHÚNG
5:30 – 6:30 TỌA THIỀN
7:30 ĐIỂM TÂM
8:30 – 9:00 THIỀN HÀNH: NS Thuần Bạch hướng dẫn
9:10 – 9:50 CÔNG TÁC
10:10–11:10 PHÁP THOẠI: NS Thuần Tuệ
11:30 THỌ
TRAI
12:50 PM CHỈ TỊNH
1:50 PM THỨC CHÚNG
2:00 – 3:15 THIỀN TRÀ
3:30 – 4:00
BẾ MẠC
KHÓA TU
HOÀN MÃN
